• Autor: Katarzyna Siwiec
Jestem jedynym udziałowcem w sp. z o.o., a zarazem prezesem zarządu( jestem emerytką). Spółka prowadzi działalność usługową, zatrudnione są osoby na umowę-zlecenia. Osobiście też wykonuję pracę na rzecz spółki oraz nią zarządzam. Jak najkorzystniej (jaka forma zatrudnienia) i z kim mam podpisać umowę?
Odpowiadając na Pani, pytanie wyjaśniam przede wszystkim, że umowy o pracę z jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jednocześnie członkiem zarządu może być kwestionowane, czego musi mieć Pani pełną świadomość. W orzecznictwie można spotkać zarówno orzeczenie mówiące wprost o nieważności takiej umowy:
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. akt II UKN 37/96
„Umowa o pracę zawarta w imieniu jednoosobowej spółki z o.o. z jej prezesem, przez pełnomocnika, któremu udzielił on pełnomocnictwa do zawarcia tej czynności jako nadzwyczajne zebranie wspólników w skład którego wchodził jako jedyny wspólnik – jest nieważna”.
Są też i takie orzeczenia, które dopuszczają zatrudnienie jedynego wspólnika na innym stanowisku niż w zarządzie spółki:
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 października 2018 r., sygn. akt III AUa 611/18
„W przypadku spółki z o.o., która rzeczywiście prowadzi działalność ukierunkowaną na realizację jej celów określonych w umowie spółki, a w szczególności faktycznie prowadzi działalność gospodarczą i zatrudnia w tym celu pracowników, dopuszczalne jest pracownicze zatrudnienie jedynego wspólnika takiej spółki, jeśli spełnione zostaną następujące warunki: zatrudnienie takie ma miejsce na stanowisku specjalistycznym, związanym z prowadzoną przez spółkę działalnością, ustalenia potwierdzają zapotrzebowanie na pracę wspólnika dla spółki na takim stanowisku, jedyny wspólnik nie angażuje się w bieżącą działalność zarządczą spółki, jedyny wspólnik podlega faktycznie przy wykonywaniu pracy na rzecz spółki poleceniom osób zarządzających spółką lub kierujących jej poszczególnymi działami”.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2018 r., sygn. akt I UK 575/16
„Za dopuszczalne należy uznać zawarcie umowy o pracę przez jedynego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ze spółką, jeżeli funkcje zarządu wykonują inne osoby oraz pod warunkiem, że praca spełnia warunki pracy właściwej dla stosunku pracy”.
Reasumując, nie może Pani zawrzeć ze spółką umowy o pracę. Jako jedyny wspólnik spółki jest Pani uważana za osobę, której tytuł ubezpieczenia stanowi prowadzenie pozarolniczej działalności (art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Nie ma natomiast przeszkód, aby Pani zawarła ze spółką np. umowę-zlecenie na wykonywanie wszystkich świadczonych usług, ale i tak, jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lipca 1998 r., sygn. akt II UKN 131/98, „jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wykonujący odpłatnie czynności zarządzania swoją spółką, podlega z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu osób prowadzących działalność gospodarczą, choćby na prowadzenie spraw spółki zawarł z nią równocześnie umowę o ciągłe świadczenie zarobkowych usług podobnych do zlecenia” – dlatego proszę się liczyć z koniecznością opłacenia składek ZUS, jak ma to miejsce w odniesieniu do przedsiębiorcy.
Mając na uwadze, że jest Pani jedynym wspólnikiem i członkiem zarządu spółki, stosownie do art. 210 § 2 Kodeksu spółek handlowych zawarcie umowy cywilnoprawnej pomiędzy Panią reprezentowaną przez Panią spółką wymaga formy aktu notarialnego. Zgodnie z przepisem o każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego. Dlatego też musi się Pani udać w tej sprawie do notariusza.
Pani Krystyna, będąc jedynym wspólnikiem i prezesem w swojej spółce usługowej, postanowiła zawrzeć umowę-zlecenie na obsługę klienta. Mimo że formalnie podpisała ją jako osoba fizyczna i jako reprezentant spółki, musiała udać się do notariusza, aby dopełnić wymogów prawnych i uzyskać akt notarialny.
Pan Marek, prowadzący jednoosobową spółkę zajmującą się doradztwem finansowym, chciał zatrudnić siebie na stanowisku analityka. Aby uniknąć ryzyka nieważności umowy o pracę, zdecydował się pełnić funkcje zarządcze bez dodatkowego zatrudnienia, a doradztwem zajęli się inni specjaliści, którym przekazał odpowiednie pełnomocnictwa.
Pani Elżbieta, emerytka i jedyny udziałowiec w spółce świadczącej usługi księgowe, rozważała podpisanie ze spółką umowy na bieżące prowadzenie rozliczeń. Po konsultacji dowiedziała się, że niezależnie od wybranej formy umowy i tak będzie musiała odprowadzać składki ZUS jako osoba prowadząca działalność pozarolniczą.
Sytuacja jedynego wspólnika i zarazem prezesa spółki z o.o. jest szczególna i wymaga ostrożności przy wyborze formy świadczenia pracy na rzecz spółki. Zawarcie umowy o pracę w takim przypadku wiąże się z dużym ryzykiem jej zakwestionowania, dlatego bezpieczniejszym rozwiązaniem pozostaje umowa cywilnoprawna, choć i tak nie zwalnia to z obowiązku opłacania składek ZUS, jak przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Należy też pamiętać, że każda taka umowa wymaga formy aktu notarialnego, co wiąże się z dodatkowymi formalnościami. Decyzja o formie zatrudnienia powinna być więc dobrze przemyślana, z uwzględnieniem zarówno aspektów prawnych, jak i podatkowo-ubezpieczeniowych.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące swojej sytuacji jako wspólnika i prezesa spółki z o.o., skorzystaj z naszych porad prawnych online. Szybko i wygodnie uzyskasz indywidualną opinię prawnika, który pomoże Ci wybrać najkorzystniejsze rozwiązanie, wyjaśni formalności związane z umowami oraz podpowie, jak uniknąć ryzykownych decyzji. Niezależnie od tego, czy potrzebujesz jednorazowej konsultacji, czy stałego wsparcia — jesteśmy do Twojej dyspozycji.
1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. akt II UKN 37/96
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 października 2018 r., sygn. akt III AUa 611/18
5. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2018 r., sygn. akt I UK 575/16
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
Zapytaj prawnika