Składki ZUS prezesa spółki z o.o.

Ubezpieczenie dla wspólnika większościowego

Fakt figurowania w KRS jako wspólnik większościowy, tj. posiadający od 90% udziałów i więcej, powoduje, że powstaje wobec niego obowiązek objęcia go jako co do zasady jedynego (bo większościowego) wspólnika ubezpieczeniem. Wynika to z faktu, że stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, a za osobę prowadzącą taką działalność zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Stąd mogłoby się zdawać, że co do zasady wspólnik spółki wieloosobowej jest zwolniony z obowiązku podlegania ubezpieczeniom. Przepisy nie zawierają bowiem w tej materii wyjątków wskazując, że posiadanie większości udziałów oznacza, że traktuje się wspólnika jako jedynego.

Obowiązek opłaty składek

Niestety ZUS i sądy od lat orzekają inaczej. Co więcej wskazują, że obowiązek ubezpieczenia wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. (w tym i większościowego wspólnika) powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, a nie z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zdaniem sądów i organów ZUS-u objęcie przez jednego lub większej ilości wspólników udziałów w ilości mniejszej niż 10% traktowane jest jak obchodzenie przepisów prawa i uznają, że tylko wówczas można dać wiarę, że mimo posiadania większości udziałów spółka nie jest jednoosobowa w praktyce, gdy przynajmniej 11–20% udziałów posiada inny wspólnik, i nadto gdy tenże inny wspólnik angażuje się w sprawy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 sierpnia 2011 roku, sygn. akt I UK/11, wskazał, że „w sytuacji, gdy jeden ze wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będzie miał rażąco więcej udziałów od wszystkich pozostałych wspólników, to takiego wspólnika należy traktować jako jedynego wspólnika spółki, pomimo iż formalnie pozostaje on wspólnikiem większościowym”. Takie stanowisko pojawia się w wielu wyrokach, np. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 listopada 2018 r., sygn. akt III AUa 916/18, gdzie sąd ten wskazał, iż „na użytek prawa ubezpieczeń społecznych wspólnika większościowego (posiadającego co najmniej 92% udziałów) należy traktować jako jedynego wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z perspektywy norm prawa ubezpieczeń społecznych, tego rodzaju spółkę należy traktować jako spółkę jednoosobową”. Podobnie orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I UK 8/11) oraz w wyroku z dnia 11 września 2013 r. (sygn. akt II UK 36/13).

Skutki braku opłacania składek przez prezesa spółki

Jeśli zatem nie są Państwo w stanie wykazać, że wspólnik mniejszościowy/wspólnicy mniejszościowi również mają wpływ na sprawy spółki, czerpią z niej zyski (co ma odzwierciedlenie w postanowieniach umowy spółki), to niestety, ale ów wspólnik posiadający 95% udziałów podlegać musi ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności jako większościowy wspólnik. Zaniechanie tego obowiązku niesie za sobą surowe sankcje w postaci ukarania grzywną do 5000 złotych, naliczenia zaległych składek wraz z odsetkami za zwłokę, wymierzenia opłaty dodatkowej w wysokości 100% nieopłaconych składek.

Prezes jako niemal jedyny wspólnik

Podsumowując, jeśli jeden ze wspólników ma tylko kilka procent udziałów, sądy mówią, że to fikcja dla obejścia obowiązku ubezpieczenia społecznego, i w takiej sytuacji tzw. niemal jedyny wspólnik (większościowy) musi płacić składki jak osoba prowadząca działalność. Podkreślić jednak ponownie muszę, że by wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mógł zostać uznany za „niemal jedynego” wspólnika i w związku z tym faktem podlegać obowiązkowi ubezpieczenia społecznego jako jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, to musi posiadać udziały w wysokości rażąco większej niż pozostali wspólnicy, a tutaj nie ma żadnej jednoznacznej granicy, czy oznacza to 90, 95 czy może 99% udziałów (wszystko zależy od tego, czy pozostali mają zgodnie z umową wpływ na sprawy spółki i prawo do zysków).

Bez wątpienia za „niemal jedynego” wspólnika należy uznać takiego, który posiada minimum 124 na 125 udziałów, ale mówi się także 120 na 125. W praktyce jeśli w umowie spółki są zapisy świadczące o tym, że pozostały wspólnik/wspólnicy mają symboliczny wpływ na sprawy spółki i na decyzje podejmowane przez tego większościowego wspólnika to będzie on traktowany jako jedyny i objęty obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Jeśli zaś umowa zawiera zapisy dot. np. obowiązku jednomyślności przy podejmowaniu większości decyzji lub poza umową spółki zawierane tzw. shareholders’ agrement, czyli umowy pomiędzy wspólnikami dające przywileje wspólnikom mniejszościowym i umacniające ich pozycję i znaczenie w spółce, to wówczas udziału/ów wspólnika/ów mniejszościowych nie można by było uznać za iluzorycznych i w takiej sytuacji ów wspólnik większościowy nie będzie podlegał obowiązkowi ubezpieczeń społecznych jak „jedyny wspólnik”.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 roku, sygn. akt I UK/11
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 listopada 2018 r., sygn. akt III AUa 916/18
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 r. sygn. akt I UK 8/11

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.