• Autor: Bogusław Nowakowski
Czy spółka z o.o. może użyczyć samochód na podstawie umowy użyczenia swojemu prezesowi, który nie posiada samochodu, aby mógł z niego korzystać zarówno do celów służbowych jak i prywatnych? Czy spółka może wtedy wypłacić delegacje prezesowi za podróże służbowe i odliczyć je jako koszty przychodu spółki?
Spółka jak każdy podmiot gospodarczy ma prawo posiadać samochód jako swój majątek. Jest to samochód firmy i może być wykorzystywany w każdy dopuszczalny prawem sposób. Jednym z takich sposobów jest udostępnienie samochodu prezesowi spółki. Takie udostępnienie może mieć na celu wykorzystywanie samochodu tylko dla celów służbowych lub dla celów służbowych i prywatnych.
Wiele zależy od formy zatrudnienia prezesa (o ile jest zatrudniony). Podróże służbowe związane są z wykonywaniem obowiązków służbowych niezależnie od formy zatrudnienia. Jeżeli jest to umowa o pracę – to prezes korzysta z samochodu służbowego dla odbycia takiej podróży i koszty związane z jego użyciem są kosztami uzyskania przychodu przez spółkę. Gdy prezes ma kontrakt cywilny powinno w nim być przewidziane korzystanie z samochodu oraz zasady tego korzystania dla celów służbowych. Wtedy koszty użycia samochodu są kosztami uzyskania przychodu. Jeżeli prezes nie ma umowy o pracę ani kontraktu – należałoby uchwalić zasady korzystania z samochodu dla celów służbowych.
Proszę pamiętać, że wydatki na podróże służbowe można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów pod warunkiem, że są one związane z prowadzoną działalnością i mają na celu osiągnięcie przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP). Jeżeli podróż prezesa odbywa się w związku z działalnością spółki, to koszty z nią związane są kosztami uzyskania przychodu (w tym zwrot takich wydatków prezesowi). Przepisy nie określają, jakie wydatki związane z podróżą służbową prezesa, który nie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę należy mu zwracać. Stąd też konieczność zawarcia odrębnej umowy, by możliwe stało się zaliczenie tych wydatków do kosztów spółki. Jeżeli jednak prezes jest jednocześnie udziałowcem spółki, to zwrot kosztów podroży dla prezesa jako wydatki związane z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców należy wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów. Podróż prezesa powinna więc zostać należycie udokumentowana. Dokumenty powinny wskazywać m.in. w jakim celu podróż się odbyła, gdzie, z kim doszło do spotkania oraz jakie przyniosła efekty. Chodzi o to, by wykazać, że realizowany był cel firmy.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 11 stycznia 2011 r., nr ILPB3/423-838/10-2/JG:
„(…) przepisy art. 16 ust. 1 pkt 38 i pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie będą miały zastosowania w niniejszej sprawie, bowiem Prezes Zarządu nie jest udziałowcem, a ponadto nie dochodzi do jednostronności świadczeń, gdyż funkcja Prezesa Zarządu jest bezspornie związana z wykonywaniem określonych czynności na rzecz Spółki. Ponadto, Zarząd nie jest organem stanowiącym, gdyż w myśl art. 201 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (…), zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. W świetle doktryny i orzecznictwa oznacza to, iż zarząd jest organem wykonawczym spółki. W świetle powyższego, wydatki będące przedmiotem wniosku stanowią koszty uzyskania przychodów po spełnieniu unormowania zawartego w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. (…) dla potwierdzenia prawa uznania przedmiotowych wydatków za koszty podatkowe, Wnioskodawca będzie musiał, w szczególności, przedstawić odpowiednie dowody potwierdzające fakt poniesienia i wysokość kosztów przejazdów oraz noclegów, a także wykazać cel każdej z podróży odbywanych przez Prezesa Zarządu (…)”.
Gdy prezes jest pracownikiem spółki – to dla odbycia podroży służbowej powinna być wystawiona delegacja i rozliczona stosownie do zasad przyjętych w spółce. Kwoty przekazane tytułem rozliczenia delegacji prezesowi (pracownikowi) są wtedy kosztami dla spółki.
W przypadku prezesa spółki (niebędącego pracownikiem), należności z tytułu podróży służbowej odbytej w celu osiągnięcia przychodów, powinny być dokumentowane w odpowiedni sposób. Możliwe jest wypłacanie świadczenia na takich zasadach, jak przy podróżach służbowych pracowników, ale powinno to wynikać z regulacji wewnętrznych spółki lub umowy z prezesem.
Dla celów prywatnych
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze, a także innych nieodpłatnych świadczeń. Przytoczony przepis statuuje zasadę powszechności opodatkowania i znajduje zastosowanie również w odniesieniu do używania samochodu służbowego spółki przez jej prezesa w celach prywatnych.
Przepisy podatkowe nie przewidują określonej metody ustalania przychodu dla prezesów korzystających z samochodów służbowych dla celów prywatnych.
W praktyce spotyka się umowy pomiędzy prezesem i spółką regulujące te kwestie szczegółowo. Np.:
Tyle w tym zakresie.
Koszty używania samochodu firmowego dla celów służbowych mogą stanowić koszty spółki. Wymaga to jednak odpowiedniego przygotowania oraz dokumentowania. Używanie samochodu firmowego dla celów prywatnych stanowi źródło przychodów prezesa. Spółka jako koszty księguje ewentualnie wydatki związane z ubezpieczeniem, codzienną obsługą, myciem, przeglądami, itp.
Prezes na umowie o pracę
Pan Jan Kowalski jest prezesem zarządu spółki XYZ Sp. z o.o. i jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Spółka udostępnia mu samochód służbowy do wyłącznego użytku. Pan Kowalski regularnie odbywa podróże służbowe w celu spotkań z klientami i kontrahentami. W takim przypadku, koszty paliwa, amortyzacji, ubezpieczenia i innych wydatków związanych z eksploatacją samochodu, poniesione w związku z podróżami służbowymi Pana Kowalskiego, stanowią koszty uzyskania przychodu dla spółki XYZ Sp. z o.o. Podstawą rozliczenia podróży służbowych jest prawidłowo wystawiona i rozliczona delegacja służbowa.
Prezes na kontrakcie menedżerskim
Pani Anna Nowak pełni funkcję prezesa zarządu spółki ABC Sp. z o.o. na podstawie kontraktu menedżerskiego. W kontrakcie tym zawarto szczegółowe postanowienia dotyczące korzystania z samochodu służbowego należącego do spółki, zarówno w celach służbowych, jak i prywatnych. Kontrakt precyzuje również zasady rozliczania kosztów związanych z użytkowaniem pojazdu. W takim przypadku, koszty użytkowania samochodu w celach służbowych, zgodnie z postanowieniami kontraktu, mogą stanowić koszty uzyskania przychodu dla spółki ABC Sp. z o.o. Ważne jest, aby kontrakt dokładnie określał, jakie wydatki są uznawane za służbowe, a jakie za prywatne.
Prezes nie jest pracownikiem ani nie ma kontraktu
Pan Piotr Wiśniewski jest prezesem zarządu spółki DEF Sp. z o.o., ale nie jest zatrudniony na umowę o pracę ani nie posiada kontraktu menedżerskiego. Spółka udostępnia mu samochód służbowy. Aby uniknąć problemów z zaliczeniem wydatków na podróże służbowe do kosztów uzyskania przychodu, spółka powinna podjąć uchwałę zarządu, w której zostaną ustalone zasady korzystania z samochodu w celach służbowych. Uchwała ta powinna precyzować m.in. zasady dokumentowania podróży służbowych, rozliczania kosztów paliwa i innych wydatków eksploatacyjnych. W takim przypadku, udokumentowane podróże służbowe, zgodne z treścią uchwały, mogą stanowić podstawę do zaliczenia wydatków z nimi związanych do kosztów uzyskania przychodu. Kluczowe jest rzetelne dokumentowanie celu podróży, miejsca spotkań i osiągniętych efektów, aby wykazać związek podróży z działalnością spółki.
Udostępnienie samochodu służbowego prezesowi spółki z o.o. jest możliwe, jednak kluczowe jest uregulowanie tej kwestii w zależności od formy prawnej relacji prezesa ze spółką (umowa o pracę, kontrakt menedżerski, brak umowy). Należy zadbać o odpowiednią dokumentację, taką jak umowy, uchwały zarządu czy ewidencja przebiegu pojazdu, aby prawidłowo rozliczać koszty związane z użytkowaniem samochodu i uniknąć problemów z organami podatkowymi. Istotne jest rozróżnienie między użytkowaniem służbowym a prywatnym, ponieważ to drugie generuje przychód dla prezesa.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w kwestiach związanych z umowami, prawem spółek, prawem pracy, a może masz inne pytania prawne? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb. Skontaktuj się z nami, a nasi doświadczeni prawnicy udzielą Ci kompleksowej i rzetelnej pomocy prawnej bez wychodzenia z domu. Zapewniamy szybką odpowiedź, poufność i dogodne formy kontaktu. Skorzystaj z naszej wiedzy i doświadczenia, aby rozwiązać swoje problemy prawne sprawnie i skutecznie.
1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Bogusław Nowakowski
Radca prawny.
Zapytaj prawnika