• Autor: Katarzyna Siwiec
Spółka z o.o. została postawiona w stan likwidacji. Spółka otrzymuje dokumenty zakupu jeszcze bez dopisku w swojej nazwie „w likwidacji”. Spółka po otrzymaniu dokumentów zakupu wystawi noty korygujące. Czy spółka powinna wystawić noty korygujące dotyczące dopisania w nazwie „sp. z o.o. w likwidacji” do dokumentów zakupu wystawionych począwszy od dnia uchwały o postawieniu spółki w stan likwidacji, czy od dnia zarejestrowania likwidacji spółki przez właściwy sąd w KRS?
W odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zastosowanie ma art. 274 Kodeksu spółek handlowych, który stanowi, iż otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania. Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia »w likwidacji«”.
W literaturze przedmiotu wskazuje się, że otwarcie likwidacji powoduje pewne zmiany organizacyjne, które są charakterystyczne dla tej fazy istnienia spółki. Podstawową jest zmiana firmy spółki. Wynika ona z konieczności oznaczenia przejścia spółki w nową formę ustrojową: „spółkę w likwidacji" (tak A. Szajkowski, M. Tarska, Kodeks spółek handlowych, 2005, t. II, s. 866).
Zmiana ta może nastąpić po ustanowieniu likwidatorów przez zgromadzenie wspólników lub przez sąd. Nie można przyjąć więc, że z dniem otwarcia likwidacji firma spółki ulega automatycznemu przekształceniu (por. M. Trzebiatowski, Od kiedy firma spółki handlowej z dodatkiem „w likwidacji", Pr. Sp. 2010, nr 12, s. 17, który wiąże moment rozpoczęcia używania firmy spółki handlowej z dodatkiem „w likwidacji” z momentem podjęcia pierwszych czynności likwidacyjnych, co w przypadku spółek kapitałowych nastąpi zazwyczaj po formalnym ujawnieniu wejścia spółki w fazę likwidacji, czyli po ogłoszeniu o otwarciu likwidacji).
Do pierwszych obowiązków likwidatorów należy zgłoszenie zmiany firmy do rejestru. Spółka powinna działać pod dotychczasową firmą, która musi być uzupełniona dodatkiem „w likwidacji”. Nie istnieją przeszkody, aby już w trakcie postępowania likwidacyjnego firma spółki – w tym korpus – została zmieniona w inny sposób. (A.Kidyba, Kodeks Spółek handlowych, Lex).
Tak więc moment rozpoczęcia używania firmy spółki handlowej z dodatkiem „w likwidacji” winien być raczej kojarzony z chwilą podjęcia pierwszych czynności likwidacyjnych.
Identyczna regulacja jest powtórzona w art. 461 Kodeksu w odniesieniu do spółek akcyjnych. Tu komentatorzy z kolei wskazują, że zmiana brzmienia firmy następuje z mocy prawa, z chwilą otwarcia likwidacji, zatem nie jest konieczne dokonywanie w tym zakresie zmiany statutu [tak: m.in. W. Popiołek, (w:) Strzępka, Komentarz KSH, 2012, s. 1164, Nb 3); zmiana brzmienia firmy poprzez jej rozszerzenie o dodatek „w likwidacji” „może nastąpić po ustanowieniu likwidatorów. Błędne jest założenie, że firma spółki ulega automatycznemu przekształceniu z dniem otwarcia likwidacji”.
Inni z kolei piszą, iż z chwilą otwarcia likwidacji firma spółki powinna zostać uzupełniona słowami „w likwidacji”. Zmienia się bowiem cel działania spółki. Nie chodzi już o kontynuowanie dotychczasowej działalności, nie wspominając o rozwoju, ale o jej zwinięcie (tak R. Czerniawski, Komentarz do kodeksu spółek handlowych). Dzień otwarcia likwidacji to z kolei, jak stanowi przepis, dzień podjęcia uchwały wspólników.
Dalej jeszcze dodam, że ze stanu faktycznego sprawy, który legł u podstaw postanowienia Sądu Najwyższego z 9.04.2008 r., wydanego w sprawie o sygn. akt V CSK 508/07, wynika to, że na nadzwyczajnym walnym zgromadzeniu akcjonariuszy określonej spółki akcyjnej dnia 28.11.2003 r. „podjęło uchwałę o rozwiązaniu spółki i postawieniu jej w stan likwidacji z dniem 31 grudnia 2003 r. oraz o powołaniu na stanowisko likwidatora Jana M. Uchwała ta została wpisana do KRS postanowieniem z dnia 20 stycznia 2004 r.” Rozstrzygając o zarzucie skargi kasacyjnej naruszenia m.in. art. 461 § 1 Kodeksu spółek handlowych, sąd stwierdził, że jest on niezasadny, jako że: „zgodnie z jednoznacznym brzmieniem tego przepisu, jeżeli o rozwiązaniu i likwidacji spółki akcyjnej decyduje walne zgromadzenie wspólników, otwarcie likwidacji następuje z dniem powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki, a nie z dniem otwarcia likwidacji wskazanym w uchwale. Także wpis do rejestru otwarcia likwidacji i ustanowienia likwidatora ma charakter jedynie deklaratoryjny (…). Dlatego słusznie Sądy obu instancji stwierdziły, że otwarcie likwidacji spółki akcyjnej (…) nastąpiło w dniu 28 listopada 2003 r., gdy Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Wspólników tej Spółki podjęło uchwałę o jej rozwiązaniu i postawieniu w stan likwidacji i od tej daty uczestnik został likwidatorem Spółki reprezentującym ją na zewnątrz i jedyną osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki”.
Tak więc reasumując, czasami otwarcie likwidacji nie jest zawsze kojarzone z dniem podjęcia uchwały przez wspólników i zawsze tu zdania były i pewnie też będą podzielone. Chyba popularniejsza jest opinia, zgodnie z którą nie ma obowiązku używania dodatku w likwidacji od dnia podjęcia uchwały i może być to dzień wpisu otwarcia likwidacji do KRS, ale powiem szczerze, że mnie ta argumentacja jednak nie przekonuje do końca i chyba skłaniałabym się do stanowiska Ryszarda Czerniakowskiego. Przy czym zastrzegam, że jest to moje zdanie.
Przykro mi, że nie mogę podać jednoznacznej odpowiedzi, ale brak tu po prostu jedności poglądów.
Proszę pamiętać, że zawsze jest też możliwość uzyskania wiążącego dla Pani stanowiska organów skarbowym poprzez wystąpienie z wnioskiem o interpretację podatkową, wówczas jeśli się podatnik do niej zastosuje, to nawet gdy ona jest błędna i potem zostanie uchylona, nie może on ponieść z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji.
Przypadek firmy handlowej
Spółka XYZ zajmująca się handlem detalicznym podjęła uchwałę o likwidacji 15 marca. 20 marca otrzymała fakturę za dostawę towarów, wystawioną na „XYZ sp. z o.o.”, bez dopisku „w likwidacji”. Spółka postanowiła wystawić notę korygującą, wskazując nową nazwę. Jednak wpis o otwarciu likwidacji do KRS nastąpił dopiero 5 kwietnia. Wątpliwości pojawiły się, czy korekta jest konieczna, skoro moment faktycznego otwarcia likwidacji może być różnie interpretowany.
Przypadek spółki usługowej
Firma IT „SoftTech” ogłosiła likwidację 10 stycznia. 12 stycznia otrzymała fakturę za usługi księgowe, ale jeszcze bez oznaczenia „w likwidacji”. Likwidator spółki zastanawiał się, czy powinien wystawić notę korygującą, skoro w chwili wystawienia faktury spółka formalnie już była w likwidacji, choć rejestracja zmiany w KRS nastąpiła 25 stycznia. Po konsultacji z doradcą podatkowym zdecydowano się na korektę.
Przypadek spółki produkcyjnej
Producent odzieży „ModaStyl” podjął uchwałę o likwidacji 1 września, ale wpis w KRS został dokonany dopiero 18 września. W międzyczasie, 10 września, firma otrzymała fakturę za wynajem hali produkcyjnej. Kontrahent wystawił dokument jeszcze na starą nazwę. Likwidator, chcąc uniknąć wątpliwości, zwrócił się o opinię prawną. Prawnicy zasugerowali, że mimo wpisu w KRS dopiero 18 września, otwarcie likwidacji nastąpiło już 1 września, więc korekta powinna zostać dokonana.
Kwestia momentu rozpoczęcia używania dodatku „w likwidacji” w nazwie spółki budzi wątpliwości, a stanowiska doktryny i orzecznictwa nie są jednoznaczne. Choć niektórzy wskazują, że zmiana firmy następuje automatycznie z dniem podjęcia uchwały o likwidacji, inni wiążą ten moment z rozpoczęciem faktycznych czynności likwidacyjnych lub wpisem do KRS. W praktyce oznacza to, że spółka może otrzymywać dokumenty zakupu z dotychczasową nazwą nawet po podjęciu uchwały o likwidacji. Decyzja o wystawieniu not korygujących powinna uwzględniać zarówno datę uchwały, jak i moment ujawnienia likwidacji w rejestrze. Aby uniknąć ryzyka błędów, warto skonsultować się ze specjalistą lub uzyskać interpretację podatkową.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online dla przedsiębiorców i spółek w procesie likwidacji. Jeśli masz wątpliwości dotyczące obowiązków likwidatora, poprawności dokumentacji czy konieczności korekty faktur, nasi eksperci pomogą Ci znaleźć właściwe rozwiązanie. Skorzystaj z wygodnej konsultacji bez wychodzenia z biura – szybko, rzetelnie i zgodnie z aktualnymi przepisami. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać indywidualne doradztwo dopasowane do Twojej sytuacji.
1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
Zapytaj prawnika