Jak wystąpić ze spółki z o.o. wbrew wspólnikowi?

Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. która jest uzależniona od wyrażenia zgody na zbycie przez spółkę

Jak wnoszę z opisu, umowa w jakiś sposób ogranicza zbycie udziału.

Generalnie w myśl art. 182 § 1 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) nabycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.

Jeżeli tego rodzaju ograniczenie jest, a zarząd czy wspólnik (w zależności od rozwiązania przyjętego w umowie – kodeksowo to zarząd) nie udzieli zgody na zbycie udziałów, to proszę pamiętać jeszcze o możliwości zwrócenia się do sądu rejestrowego o zezwolenie na zbycie udziałów (182 § 3 K.s.h.). Zgoda sądu jest uzależniona od istnienia tzw. ważnych powodów, jest to tzw. pojęcie niedookreślone, co powoduje, że każdorazowo sąd zgodnie ze swoim doświadczeniem życiowym będzie oceniał, czy dany powód można uznać za ważny. Zgodnie z poglądem komentatorów takimi ważnymi powodami mogą być w szczególności: prowadzenie działalności konkurencyjnej przez innego wspólnika bądź wspólników spółki, przeprowadzka za granicę, zmiana miejsca zamieszkania na terenie Polski, długotrwała choroba wspólnika itp.

Również wówczas, gdy np. zarząd czy inna osoba, która zgodnie z umową winna udzielić zgody, milczy, to przysługuje Panu prawo do wystąpienia z takim wnioskiem do sądu. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 08.06.2010 r. (I ACA 260/10): „Strona umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o., której skuteczność jest uzależniona od wyrażenia zgody na zbycie przez spółkę, po wyznaczeniu spółce terminu na zajęcie stanowiska, w razie bezskutecznego upływu takiego terminu zakończonego milczeniem spółki, może skorzystać z uprawnień przyznanych treścią art. 182 § 3 KSH i zwrócić się do sądu rejestrowego o wyrażenie zgody na zbycie udziałów”.

Sprzedaż udziałów w spółce na rzecz dowolnej osoby trzeciej

Jeżeli jednak umowa spółki nie przewiduje konieczności uzyskania zgody na zbycie udziału albo przewiduje tylko pierwszeństwo nabycia udziałów przez wspólnika, a ten nabycia odmówił, może Pan sprzedaż udziały dowolnej osobie trzeciej.

Nie ma konieczności zbywania udziałów na rzecz wspólnika, ich nabywcą może być każdy, również osoba spoza grona wspólników. Jedyne ograniczenia w tym względzie może wprowadzać umowa i jeśli tak jest, to wówczas – tak jak wyżej wspomniałam – jest możliwość wystąpienia do sądu rejestrowego.

Niestety w Pana przypadku nie jest możliwe także wyłączenie wspólnika, bo jak mówi art. 266 § 1 K.s.h. z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego.

Co prawda, umowa może przyznać prawo wystąpienia z powództwem mniejszej liczbie wspólników, ale także i w tym przypadku ich udziały muszą wynosić ponad 50%. Niestety, ale posiadanie przez każdego ze wspólników po 50% udziałów wyklucza możliwość wystąpienia z powództwem o wyłączenie drugiego wspólnika.

Żądanie jednego ze wspólników rozwiązania spółki 

Poza opisaną na wstępie sprzedażą udziałów podmiotowi trzeciemu pozostaje jeszcze w zasadzie jedno wyjście – rozwiązanie spółki. Zgodnie z treścią art. 271 K.s.h. sąd może wyrokiem orzec rozwiązanie spółki na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki.

W nauce prawa wskazuje się, że takimi przesłankami uzasadniającymi żądanie rozwiązania spółki mogłyby być następujące okoliczności:

1. brak możliwości podejmowania decyzji w spółce, brak organów i niemożność ich powołania, notoryczne wykorzystywanie pozycji wspólnika większościowego, zwłaszcza gdy pełni on jednocześnie funkcję członka zarządu spółki, działając na jej szkodę, z korzyścią dla własnych interesów – J. Frąckowiak, Glosa do uchwały SN z 9.10.1991 r., III CZP 93/91, OSP 1992, Nr 10, poz. 213, s. 448;
2. trwała, obiektywna i nieprzemijająca niemożność osiągnięcia jakiegokolwiek celu spółki, brak zainteresowania sprawami spółki przez wspólników czy pozbawienie wspólnika istotnych uprawnień przez innych wspólników, trwałe konflikty między członkami zarządu, naruszenie art. 20 K.s.h., utrata lub wygaśnięcie koncesji – Kidyba, Komentarz KSH, t. I, 2013, s. 1235–1237; J.P. Naworski, [w:] Potrzeszcz, Siemiątkowski, Komentarz KSH, t. II, 2011, s. 585-586, Nb 5;
3. M. Litwińska-Werner ([w:] Litwińska-Werner, Komentarz KSH, 2007, s. 706, Nb 3) podaje, że ważne przyczyny, mające uzasadniać żądanie rozwiązania spółki z o.o. przez sąd, muszą dotyczyć spółki jako takiej, a nie poszczególnych wspólników.

Rozwiązanie spółki jest na pewno jednak procedurą bardziej skomplikowaną, bo po pierwsze wymaga wytoczenia powództwa, a postępowanie sądowe niestety dość długo trwa. Natomiast potem należy jeszcze przeprowadzić likwidację spółki, dlatego to jest rozwiązanie z gatunku ostatecznych.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.