• Data: 2025-02-10 • Autor: Aleksandra Pofit
Jestem współzałożycielem spółki z o.o. (start-up). Kilka tygodni temu otrzymaliśmy dofinansowanie. Jednak instytucja finansująca wymaga zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Jak to zrobić w przypadku, gdy współwłaściciele są jednocześnie członkami zarządu? Te same 3 osoby miałyby zostać zatrudnione na podstawie umowy o pracę na stanowiskach technicznych. Biuro księgowe, które nas obsługuje, wskazuje na problem w sytuacji, gdy osoba A reprezentuje spółkę podczas podpisania umowy o pracę z osobą B i C, natomiast osoba B reprezentuje spółkę podczas podpisania umowy o pracę z osobą A. Jak to wygląda z perspektywy prawnej? W umowie powołania spółki zawarliśmy zapis o jednoosobowej reprezentacji przez każdego z członków zarządu.
Biuro rachunkowe w tym w przypadku ma rację. Faktycznie zgodnie z przepisami, a w tym przypadku z Kodeksem spółek handlowych (w skrócie K.s.h.), do zawierania umów z członkami zarządu (w tym umowy o pracę) musi być powołany pełnomocnik.
Zgodnie z art. 210 K.s.h. „w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników”. Skoro zatem w przedmiotowej spółce nie ma rady nadzorczej, niezbędne jest powołanie pełnomocnika na mocy uchwały zgromadzenia wspólników. Ustanowienie pełnomocnika do zawarcia umowy z członkiem zarządu powinno mieć przynajmniej zwykłą formę pisemną. Należy uznać, że niedopuszczalne jest powołanie pełnomocnika do stałego reprezentowania spółki wobec członków zarządu bądź w odniesieniu do czynności określonego rodzaju – powinno to mieć miejsce każdorazowo w odniesieniu do poszczególnej czynności.
„Art. 210 K.s.h. [Umowa między spółką a członkiem zarządu]
§ 1. W umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.
§ 11. Uchwała o powołaniu pełnomocnika, o którym mowa w § 1, powołanego w celu zawarcia z członkiem zarządu umowy spółki, która ma zostać zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może być podjęta przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym.
§ 2. W przypadku gdy wspólnik, o którym mowa w art. 173 § 1, jest zarazem jedynym członkiem zarządu, przepisu § 1 nie stosuje się. Czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 3. Wymogu zachowania formy aktu notarialnego, o którym mowa w § 2, nie stosuje się do czynności prawnej dokonywanej przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym”.
Z celu art. 210 § 1 K.s.h. wynika, że chodzi tu o wszelkie umowy i spory pomiędzy spółką a członkiem zarządu, zarówno związane z pełnioną przez niego funkcją (np. dotyczące odpowiedzialności za wyrządzenie szkody spółce, spory wynikające z umowy o pracę), jak i te, które nie są związane z wykonywaniem funkcji członka zarządu, lecz w których członek zarządu występuje jako osoba trzecia wobec spółki (np. w zakresie łączących spółkę i członka zarządu umowy sprzedaży czy umowy najmu). Powołany przepis odwołuje się jedynie do umów z członkiem zarządu, nie obejmuje więc jednostronnych czynności prawnych, co w odniesieniu do czynności prawnych rozwiązujących umowę o pracę z członkami zarządu zostało potwierdzone w wyr. SN z 1.07.1999 r. (sygn. akt I PKN 143/99).
W tych sytuacjach kompetencja zarządu do reprezentowania spółki nie jest zatem wyłączona. Często przeoczona w praktyce bywa konieczność zachowania reguł przewidzianych w art. 210 § 1 K.s.h. dla umowy spółki zawieranej z udziałem spółki z o.o. i członka jej zarządu.
Pełnomocnik, o którym mowa w art. 210 § 1 K.s.h., może zostać powołany jedynie uchwałą wspólników, w szczególności umowa spółki nie może przyznawać prawa powołania pełnomocnika innemu organowi, a tym bardziej niezaangażowanemu członkowi zarządu. Uchwała ta, ze względu na treść art. 247 § 2 K.s.h. (sprawa osobowa), zapada w głosowaniu tajnym, co wyklucza zatem powzięcie jej poza zgromadzeniem wspólników, gdyż pisemne sposoby głosowania, o których mowa w art. 227 § 2 K.s.h., nie zapewniają tajności.
Uchwała sama w sobie stanowi udzielenie pełnomocnictwa, bez potrzeby stwierdzania tego w odrębnym dokumencie. Jednak zgodnie z przepisem art. 210 § 11 K.s.h. „uchwała o powołaniu pełnomocnika w celu zawarcia z członkiem zarządu umowy spółki, która ma zostać zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może być podjęta przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym”.
Z uwagi na ideę zakazu czynności „z samym sobą” należy przyjąć, że stanowi obejście prawa (art. 58 § 1 K.c.) powołanie na pełnomocnika tego członka zarządu, z którym spółka zawiera umowę lub toczy spór, a także innego członka zarządu, gdyż w ten sposób łatwo byłoby obejść regulację art. 210 § 1 K.s.h., gdyby działający w charakterze pełnomocników członkowie zarządu wzajemnie zawierali umowy między nimi a spółką. Jeżeli spółki nie reprezentuje w umowach i sporach z członkami zarządu rada nadzorcza lub ustanowiony w tym celu pełnomocnik, są nieważne.
Zawarcie umowy o pracę z nowym członkiem zarządu
W spółce z o.o. powołano nowego członka zarządu. Aby sformalizować zatrudnienie, zgromadzenie wspólników przyjęło uchwałę o powołaniu pełnomocnika, który miał podpisać umowę o pracę z członkiem zarządu w imieniu spółki. Dzięki temu spełniono wymogi wynikające z art. 210 § 1 K.s.h.
Spór sądowy dotyczący odpowiedzialności członka zarządu
Spółka z o.o. oskarżyła swojego byłego członka zarządu o wyrządzenie szkody w wyniku niedochowania należytej staranności przy zawieraniu kontraktu. Zgromadzenie wspólników powołało pełnomocnika do reprezentowania spółki w tym sporze. Pełnomocnik działał na podstawie uchwały i prowadził postępowanie w sądzie zgodnie z przepisami. Gdyby tego nie uczyniono, reprezentowanie spółki przez zarząd w tym sporze byłoby niedopuszczalne.
Sprzedaż nieruchomości należącej do spółki członkowi zarządu
Członek zarządu spółki chciał kupić od niej nieruchomość. Aby sfinalizować transakcję, zgromadzenie wspólników powołało pełnomocnika uchwałą. Pełnomocnik zawarł w imieniu spółki umowę sprzedaży z członkiem zarządu, co pozwoliło uniknąć sytuacji, w której zarząd działałby „z samym sobą”. Transakcja została sfinalizowana zgodnie z prawem.
Artykuł omawia zasady powoływania pełnomocnika w celu zawarcia umowy między spółką a członkiem jej zarządu. Jeśli w spółce nie działa rada nadzorcza, konieczne jest ustanowienie pełnomocnika na mocy uchwały zgromadzenia wspólników podejmowanej w głosowaniu tajnym. Zakazane jest powołanie członka zarządu na pełnomocnika, aby uniknąć konfliktu interesów. Nieprzestrzeganie tych zasad skutkuje uznaniem umów lub czynności prawnych za nieważne.
Zadbaj o zgodność swoich umów i czynności prawnych z obowiązującymi przepisami! Skorzystaj z naszych porad prawnych online, aby dowiedzieć się, jak prawidłowo powołać pomocnika oraz zawrzeć umowę z członkiem zarządu. Nasi doświadczeni prawnicy dokładnie przeanalizują Twoją sprawę i odpowiedzą na Twoje pytania. Skontaktuj się z nami już dziś – wypełnij formularz umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
2. Wyrok Sądu Najwyższego z 1.07.1999 r., sygn. akt I PKN 143/99
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika