• Autor: Marek Gola
Jestem sprzedawcą w specjalistycznym sklepie i mam umowę o pracę na czas nieokreślony, nie mam podpisanej żadnej umowy lojalnościowej. Chciałbym zwolnić się i otworzyć własny biznes w tej samej branży i w tej samej miejscowości, co moja obecna praca. Wiązałoby się to z przejęciem części klientów na lokalnym rynku. Czy grożą mi jakieś konsekwencje prawne względem mojego obecnego pracodawcy? Czy mogę porzucić pracę bez okresu wypowiedzenia i rozpocząć działania w kierunki swojej działalności? Czy mogę to zrobić z obecnym współpracownikiem, który pracuje w tej samej firmie (chciałbym go zatrudnić jako pracownika)?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu pracy zwanego dalej K.p.
Z treści Pana pytania wynika, że jest Pan zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w sklepie. Nie została z Panem zawarta żądna umowa lojalnościowa, której przedmiotem byłby zakaz konkurencji. Zastanawia się Pan nad rozwiązaniem umowy o pracę i założeniem własnego sklepu w tej samej branży. Wobec powyższego zastanawia się Pan, czy z tego powodu, przy częściowym przejęciu rynku nie będzie Panu groziła odpowiedzialność.
W pierwszej kolejności podkreślić należy, iż porzucenie pracy i złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę z dnia na dzień wiąże się z możliwością uznania przez pracodawcę, że do rozwiązania doszło z Pana winy, co z kolei skutkować może wręczeniem Panu tzw. dyscyplinarki.
Zobacz też: Czy pracownik może wystawić fakturę pracodawcy
Najlepszym rozwiązaniem byłoby zatem rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Formalnie może Pan sam rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, ale wówczas musi się Pan liczyć z tym, że jeżeli takie rozwiązanie zostanie przez pracodawcę zakwestionowane, wówczas możliwe będzie dochodzenie od Pana odszkodowania odpowiadającego wysokości wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia.
Istotnym z punktu widzenia Pana interesu jest treść art. 55 K.p., zgodnie z którym:
„Art. 55. § 1. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
§ 11. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
§ 2. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Przepis art. 52 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w § 1 i 11 pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.”
Osobiście nie widzę przeszkód w założeniu przez Pana własnej działalności gospodarczej. Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
Tym samym, wobec braku umowy o zakazie konkurencji może Pan założyć własną działalność, a następnie zatrudnić w jej ramach – już jako pracodawca – swojego dotychczasowego współpracownika.
Michał, właściciel sklepu z częściami rowerowymi
Michał przez kilka lat pracował w sklepie rowerowym w rodzinnej miejscowości. Z czasem zauważył, że firma nie wprowadza żadnych nowości, a obsługa klienta pozostawia wiele do życzenia. Zdecydował się odejść – zgodnie z okresem wypowiedzenia – i otworzył własny, nowoczesny punkt rowerowy niedaleko. Dzięki lepszej obsłudze i ofercie online, szybko zdobył część klientów z rynku, ale ponieważ nie miał podpisanej umowy o zakazie konkurencji, nie poniósł żadnych konsekwencji prawnych.
Joanna i jej przyjaciółka z pracy
Joanna była zatrudniona jako florystka w renomowanej kwiaciarni. Razem z koleżanką z pracy – również florystką – uznały, że potrafią prowadzić własną działalność i mają swoje stałe klientki. Po uzgodnieniu warunków rozwiązały umowy za porozumieniem stron, a tydzień później otworzyły własną kwiaciarnię w tej samej dzielnicy. Ich były pracodawca nie miał podstaw do roszczeń, ponieważ żadna z nich nie miała podpisanej klauzuli lojalnościowej ani zakazu konkurencji.
Tomasz – nowy właściciel serwisu RTV
Tomasz pracował w serwisie naprawy sprzętu elektronicznego jako technik. Miał dobre relacje z klientami i zyskał sporą renomę. Chciał się rozwijać i wprowadzić nowoczesne usługi, jak ekspresowe naprawy czy odbiór sprzętu z domu. Po złożeniu wypowiedzenia (i odbyciu go zgodnie z umową), założył własny serwis. Mimo że działał na tym samym rynku, nie złamał prawa – nie miał umowy o zakazie konkurencji, a jego działania nie były nieuczciwe wobec byłego pracodawcy.
Pracownik, który nie podpisał umowy o zakazie konkurencji, ma prawo po zakończeniu stosunku pracy otworzyć własną działalność w tej samej branży, nawet na tym samym lokalnym rynku. Kluczowe jest jednak prawidłowe rozwiązanie umowy o pracę – najlepiej za porozumieniem stron lub z zachowaniem okresu wypowiedzenia – aby uniknąć zarzutów o porzucenie pracy czy rozwiązanie z winy pracownika. Sama decyzja o założeniu konkurencyjnej firmy, a nawet zatrudnieniu byłego współpracownika, nie jest zabroniona, o ile nie dochodzi do działań nieuczciwej konkurencji, takich jak np. wykorzystywanie poufnych informacji pracodawcy.
Potrzebujesz indywidualnej porady prawnej w podobnej sprawie? Skontaktuj się z nami online – szybko i wygodnie uzyskasz profesjonalną opinię prawną dostosowaną do Twojej sytuacji. Nasi prawnicy pomogą Ci bezpiecznie rozwiązać umowę o pracę, ocenią ryzyko prawne związane z otwarciem własnej działalności i odpowiedzą na wszystkie pytania.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika