Prokurent w spółce - formy zatrudnienia i wynagradzania, nieodpłatne świadczenie usług

Charakter czynności realizowany przez prokurenta na rzecz spółki a wynagrodzenie

Prokurent w spółce może działać na różnych podstawach w zależności od tego, co de facto obejmuje jego zakres obowiązków. Jeśli bowiem prokurent wykonuje regularną pracę, ma stawiać się w spółce w określonych dniach, godzinach, wykonywać polecenia – to takie działania mają charakter stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 Kodeksu pracy (K.p.) i w tej sytuacji prokurent powinien być w spółce zatrudniony i otrzymywać wynagrodzenie jak każdy pracownik, łącznie z wszystkimi kwestiami związanymi ze składkami na ubezpieczenie społeczne czy zdrowotne.

Niejednokrotnie jednak prokurent ustanawiany jest niejako na wszelki wypadek. Jest to osoba, która w razie potrzeby wykonuje określone czynności, w zależności od okoliczności. Powoływana jest na tę funkcję w drodze uchwały. Taka uchwała może też stanowić o wynagrodzeniu prokurenta. To wynagrodzenie może mieć charakter stały lub być uzależniony od konkretnych czynności wykonywanych przez prokurenta w danym okresie.

Prokurent nie musi otrzymywać z tytułu bycia prokurentem wynagrodzenia. Może, w mojej ocenie, świadczyć swoje usługi nieodpłatnie. Jednak tu pojawia się problem uzyskiwania w tym przypadku nieodpłatnego świadczenia przez spółkę, które co do zasady podlega podatkowi dochodowemu od osób prawnych. Problem ten przybliżę w dalszej części odpowiedzi.

Wynagrodzenie prokurenta na podstawie uchwały – dochód z działalności prowadzonej osobiście

W pierwszej kolejności zajmę się wynagrodzeniem na podstawie uchwały. Dochód z tego tytułu to dla prokurenta dochód z działalności prowadzonej osobiście, z której prokurent rozlicza się sam. Zatem spółka nie pełni funkcji płatnika i od wypłaconego prokurentowi wynagrodzenia nie pobiera zaliczki na podatek. Bez względu jednak na to wynagrodzenie prokurenta stanowi koszt spółki. Spółka po zakończonym roku ma obowiązek wystawić PIT-11 i przekazać go prokurentowi oraz właściwemu dla niego urzędowi skarbowemu najpóźniej do końca lutego następnego roku podatkowego. Bycie prokurentem, o ile nie mamy do czynienia z zatrudnieniem, nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym. Zatem prokurent do takiego ubezpieczenia może zgłosić się dobrowolnie. Spółka składek za niego nie odprowadza. Inaczej jest w przypadku składki zdrowotnej (na ubezpieczenie zdrowotne). Od 1 stycznia 2022 r. na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowych ze środków publicznych – obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Prokurent jest taką osobą i on także musi odprowadzać składkę zdrowotną w wysokości 9% dochodu uzyskanego z tytułu pełnionej funkcji.

Nieodpłatne świadczenie usług przez prokurenta – przychód po stronie spółki

Przechodząc do nieodpłatnego świadczenia usług przez prokurenta – art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że przychodami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym dla osoby prawnej jest między innymi wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi z 16 lipca 2015 r. w interpretacji indywidualnej, Znak: IPTPB3/4510-149/15-2/KC, wyjaśnił, że cechą świadczenia nieodpłatnego jest to, aby otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Oznacza to, że świadczenie uzyskane przez podatnika w sytuacji, gdy spełniający świadczenie uzyskuje albo ma uzyskać w przyszłości wzajemnie jakieś inne przysporzenie majątkowe, nie ma charakteru nieodpłatnego. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy udziałowcy pełnią funkcje członków zarządu bez wynagrodzenia. Udziałowcy mają prawo do uzyskania w przyszłości od spółki przysporzenia majątkowego w postaci dywidendy. W takim bowiem przypadku wynagrodzeniem wspólnika jest, wynikające z art. 191 § 1 Kodeksu spółek handlowych, prawo do udziału w zysku tej osoby prawnej. Zatem należy zgodzić się ze stanowiskiem Spółki przedstawionym we wniosku, że sprawowanie funkcji przez wspólników Spółki – odpowiednio Prezesa Zarządu oraz Prokurentów bez wynagrodzenia nie jest działaniem nieekwiwalentnym. Reasumując, świadczenie otrzymane przez Spółkę w postaci pełnienia przez Jej wspólników funkcji Prezesa Zarządu oraz Prokurentów bez wynagrodzenia w sytuacji, gdy spełniający mogą uzyskać w przyszłości wzajemną korzyść majątkową (prawo do dywidendy) nie jest nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Odmiennie jednak należy traktować pracę prokurenta, który nie jest wspólnikiem spółki – tu w mojej ocenie podstawa do opodatkowania powstanie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.