• Autor: Katarzyna Siwiec
Jaka jest odpowiedzialność prawna zarządu stowarzyszenia patronującego prywatnej szkole? W skład zarządu wchodzi prezes, zastępca i komisja rewizyjna. Dyrektor prowadzący szkołę (i zarazem prezes stowarzyszenia) spowodował długi w ZUS. Szkoła prawdopodobnie jest niewypłacalna. Podjęłam się 2 lata temu funkcji w komisji rewizyjnej bez żadnych wynagrodzeń. Ostatnio poinformowano mnie o długach i że to zarząd ponosi za nie odpowiedzialność finansową. Jak to wygląda w świetle prawa? Czy rzeczywiście może na mnie spaść odpowiedzialność za zobowiązania, których nie zrobiłam? Jaki jest zakres odpowiedzialności zastępcy prezesa, który w tej szkole pracuje? Czy w zaistniałej sytuacji powinnam złożyć pisemną rezygnację, ustną już złożyłam?
Wspomina Pani o zobowiązaniach wobec ZUS, wyjaśnię zatem, że odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe w tym zobowiązania ZUS w przypadku stowarzyszeń jest następująca:
Zgodnie z treścią art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – do należności z tytułu składek zastosowanie mają m.in. przepisy art. 116 i 116 a Ordynacji podatkowej. Stowarzyszenia mogą być zwykłe (niewpisane do Krajowego Rejestru Sądowego) i rejestrowe (wpisane do rejestru).
Zobacz też: Zmiana zarządu stowarzyszenia
Jeżeli chodzi o stowarzyszenie rejestrowane zastosowanie ma przepis art. 116 a w zw. z art. 116 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym – jeżeli egzekucja z majątku osoby prawnej okaże się bezskuteczna w całości lub części, za jej zobowiązania odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami, a więc zarząd stowarzyszenia.
Jeżeli zaś chodzi o stowarzyszenie zwykłe, to członek zarządu stowarzyszenia zwykłego odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze stowarzyszeniem, ale i pozostałymi członkami zarządu za zaległości podatkowe stowarzyszenia.
Przeczytaj też: Likwidacja stowarzyszenia bez majątku
Jeżeli zatem jest Pani członkiem zarządu stowarzyszenia, niezależnie od jego typu, to niestety ciąży na Pani odpowiedzialność za brak zapłaty składek ZUS. Oczywiście za ten okres, w którym Pani pełniła funkcję w zarządzie. Jeżeli Pani zrezygnuje – radziłabym zrobić to jednak na piśmie – za przyszłe zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek ZUS, jeżeli nadal nie będą regulowane, już Pani nie będzie ponosić odpowiedzialności.
Natomiast komisja rewizyjna to z reguły organ kontroli wewnętrznej. Prawo o stowarzyszeniach wymaga ponadto, aby stowarzyszenie miało zarząd i organ kontroli wewnętrznej – są to dwa zupełnie inne organy. Komisja rewizyjna nie jest zarządem stowarzyszenia, a zarząd nie jest komisją. Dlatego jeżeli jest Pani członkiem organu kontrolnego stowarzyszenia, to nie mają do Pani zastosowania te reguły odpowiedzialności, o których mowa wyżej. Przepisy przewidują bowiem odpowiedzialność członków zarządu za nieuiszczone zobowiązania, a nie członków organów kontrolnych.
Członek komisji rewizyjnej nie odpowiada za zobowiązania stowarzyszenia.
Anna – prezes z problemami w ZUS
Anna była prezesem stowarzyszenia prowadzącego przedszkole. Przez kilka lat samodzielnie zarządzała finansami i niestety zaniedbała opłacanie składek ZUS za pracowników. Gdy przedszkole przestało przynosić dochody, a egzekucja z majątku stowarzyszenia okazała się bezskuteczna, ZUS wystąpił przeciwko niej z żądaniem zapłaty zaległości z jej prywatnych środków. Ostatecznie Anna musiała podpisać ugodę i spłacać długi z własnej pensji.
Tomasz – zastępca nieświadomy sytuacji
Tomasz był zastępcą prezesa w lokalnym stowarzyszeniu prowadzącym szkołę społeczną. Formalnie należał do zarządu, ale nie zajmował się sprawami finansowymi. Po trzech latach działalności otrzymał z ZUS pismo wzywające do zapłaty zaległych składek. Zgodnie z prawem, jako członek zarządu również ponosił odpowiedzialność. Tomasz musiał udowadniać przed sądem, że nie miał wpływu na zaciąganie zobowiązań i że działał w dobrej wierze, co nie było łatwe.
Monika – członek komisji rewizyjnej bez odpowiedzialności
Monika przyjęła funkcję w komisji rewizyjnej stowarzyszenia, które wspierało lokalną szkołę. Po dwóch latach dowiedziała się, że prezes i zarząd narobili długów w ZUS. Początkowo obawiała się, że jako członek komisji również odpowiada za te zobowiązania. Po konsultacji prawnej dowiedziała się jednak, że jako członek organu kontrolnego nie ponosi odpowiedzialności finansowej za decyzje zarządu. Mimo to, dla formalności złożyła pisemną rezygnację z funkcji.
Odpowiedzialność za długi stowarzyszenia spoczywa przede wszystkim na członkach jego zarządu, a nie na osobach zasiadających w organach kontrolnych, takich jak komisja rewizyjna. Zgodnie z przepisami, jeżeli egzekucja z majątku stowarzyszenia okaże się bezskuteczna, odpowiedzialność finansową mogą ponosić osoby zasiadające w zarządzie – również zastępcy prezesa – i to całym swoim majątkiem. Członkowie komisji rewizyjnej nie są objęci tym zakresem odpowiedzialności, o ile rzeczywiście nie uczestniczyli w podejmowaniu decyzji zarządczych ani nie przekraczali swoich kompetencji. W przypadku rezygnacji z funkcji warto zadbać o jej pisemne potwierdzenie, aby nie ponosić odpowiedzialności za przyszłe działania stowarzyszenia.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach związanych ze stowarzyszeniem, odpowiedzialnością zarządu lub innymi kwestiami prawnymi? Skorzystaj z naszych porad online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Nasi doświadczeni prawnicy udzielą Ci rzetelnej odpowiedzi, wyjaśnią przepisy i wskażą najlepsze rozwiązania. Wystarczy opisać swój problem, a my zajmiemy się resztą.
1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
Zapytaj prawnika