• Autor: Katarzyna Siwiec
Mam zamiar zakupić używany samochód, użytkownik poinformował mnie, że auto jest spółki cywilnej i wystawią mi fakturę VAT na zakup samochodu. Czy w takiej sytuacji jest konieczne upewnienie się, iż wspólnicy zgadzają się na to i nie będą rościć sobie praw do tej ruchomości? Jaki podatek po bezpiecznie przeprowadzonej transakcji powinienem zapłacić?

Zacznę może od samego początku. tj. od samej rejestracji nabytego samochodu. Otóż, zgodnie z art. 72 ust 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, także § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów lub jego pojedynczych zespołów rejestracji pojazdu dokonuje się na podstawie dowodu własności pojazdu. Dowodem własności pojazdu jest w szczególności jeden z następujących dokumentów:
Zobacz też: Samochód w spółce cywilnej
Fakturę VAT wystawia się w przypadku gdy zbywca jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, umowy zaś wówczas gdy zakup ma miejsce od osoby fizycznej, nie prowadzącej działalności gospodarczej. Z tego też względu spółka proponuje Panu wystawienie faktury VAT, jako zbywca w fakturze będzie wyszczególniona spółka cywilna.
Aczkolwiek już w samym dowodzie rejestracyjnym będą wyszczególnieni wspólnicy tej spółki, z tego też dokumentu dowie się Pan jacy wspólnicy figurują w spółce. Winni oni być wskazani jako współwłaściciele auta.
Może Pan także zażądać także do wglądu umowy spółki.
Generalnie uważam, że jeśli nie jest to spółka, która zawodowo trudni się sprzedażą aut, zgody na sprzedaż samochodu stanowiącej środek trwały tej spółki wymaga zgody wszystkich jej wspólników. Teoretycznie zatem powinna być podjęta przez niech uchwała o zbyciu auta albo winni Panu przynajmniej fakturę podpisać wszyscy wspólnicy już tłumaczę dlaczego.
Przepis art. 865 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
„§ 1. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.
§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników.
§ 3. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty”.
Przy rozstrzyganiu, czy dana czynność prawna należy do kategorii „zwykłych czynności”, należy mieć na względzie w szczególności takie właśnie okoliczności konkretnego przypadku, jak cel i determinowany nim rodzaj działalności spółki, przynależność ocenianej czynności do tego rodzaju działalności oraz jej doniosłość z punktu widzenia rozmiaru tej działalności (wyrok Sądu Najwyższego z 5.6.1997 r., sygn. akt I CKN 70/97). Ilekroć coś nie należy do zwykłych czynności podejmowanych w spółce, sprzedaż środków trwałych taką czynnością nie jest, wymaga zgody wszystkich wspólników w formie uchwały – to tak dla Pana 100% bezpieczeństwa, aby potem przykładowo któryś ze wspólników Panu nie kwestionował ważności tej czynności prawnej.
W zakresie natomiast pytania o podatki – rozumiem, że pyta Pan, czy będzie miał Pan obowiązek regulować podatek od czynności cywilnoprawnych. Wyjaśniam zatem, że w przypadku nabycia samochodu od spółki cywilnej nie będzie Pan miał obowiązku zapłaty tego podatku, a to z uwagi na brzmienie art. 2 ust. 4a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, który to przepis stanowi, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Gdyby kupił Pan auto od osoby fizycznej, nie na mocy faktury VAT, podlegałby Pan temu podatkowi, ale w tej sytuacji obowiązku nie będzie.
Marek kupił używane auto dostawcze od lokalnej spółki cywilnej. Otrzymał fakturę VAT podpisaną przez jednego ze wspólników i był przekonany, że wszystko jest w porządku. Jednak po tygodniu skontaktował się z nim drugi wspólnik, twierdząc, że nie wyrażał zgody na sprzedaż pojazdu, który był środkiem trwałym firmy. Sprawa trafiła do sądu, a Marek przez miesiące nie mógł ani przerejestrować auta, ani go użytkować. Gdyby wcześniej poprosił o uchwałę lub podpisy obu wspólników, uniknąłby problemów.
Anna nabyła auto osobowe od spółki cywilnej z wystawioną fakturą VAT. Podczas wizyty w wydziale komunikacji okazało się, że w dowodzie rejestracyjnym jako właściciele widnieją imiennie dwaj wspólnicy, a nie sama spółka. Urzędnik zażądał dodatkowych dokumentów potwierdzających, że obaj wspólnicy zgodzili się na sprzedaż. Na szczęście Anna miała przy sobie podpisaną fakturę przez obu oraz kopię umowy spółki. Gdyby nie, musiałaby wracać z niczym.
Kamil obawiał się, że po zakupie auta od spółki cywilnej będzie musiał zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Już miał wypełniać formularz PCC-3, kiedy znajomy doradca podatkowy uświadomił mu, że skoro kupuje auto na fakturę VAT od czynnego podatnika, to podatek PCC go nie dotyczy. Dzięki temu uniknął niepotrzebnego stresu i zaoszczędził 2% wartości auta.
Zakup samochodu od spółki cywilnej, choć pozornie prosty, wymaga zachowania szczególnej ostrożności. Kluczowe znaczenie ma nie tylko prawidłowe udokumentowanie transakcji — np. poprzez fakturę VAT — ale również upewnienie się, że wszyscy wspólnicy wyrażają zgodę na sprzedaż pojazdu, zwłaszcza jeśli stanowi on środek trwały firmy. Dla bezpieczeństwa nabywcy warto dopilnować, by faktura była podpisana przez wszystkich współwłaścicieli lub istniała uchwała w tej sprawie. Nabywca powinien też pamiętać, że przy zakupie auta na fakturę VAT nie ciąży na nim obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, co stanowi dodatkową korzyść. Zachowanie ostrożności i kompletność dokumentów pozwoli uniknąć późniejszych komplikacji przy rejestracji pojazdu i ewentualnych sporów prawnych.
Jeśli planujesz zakup samochodu od spółki cywilnej i chcesz mieć pewność, że transakcja przebiegnie bezpiecznie i zgodnie z prawem, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Pomożemy Ci sprawdzić dokumenty, ocenić ryzyko oraz przygotować odpowiednie zapisy w umowie. Nasze wsparcie pozwoli Ci uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek i przeprowadzić zakup z pełnym spokojem. Skontaktuj się z nami, a prawnik udzieli Ci indywidualnej i rzetelnej pomocy.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym - Dz.U. 1997 nr 98 poz. 602
3. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1398
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 1997 r., sygn. akt I CKN 70/97
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
Zapytaj prawnika