Walne zgromadzenie spółki akcyjnej – głosowanie uchwały

Uprawnienia związane z posiadaniem akcji spółki akcyjnej

Tytułem wstępu, pragnę podkreślić, że osoba (podmiot) nabywająca akcje spółki akcyjnej, nabywa nie tylko możliwość obracania tymi papierami wartościowymi i zyskiwania na wzroście kursów akcji — nabywa również szereg uprawnień związanych z posiadaniem akcji zwanych prawami korporacyjnymi. Najważniejszymi prawami korporacyjnymi są prawo do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i głosowania na nim. Dzięki nim akcjonariusz bierze udział w podejmowaniu najważniejszych decyzji dotyczących spółki.

Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy jest prawem każdego posiadacza akcji danej spółki, którego nie może być pozbawiony. Jest to jednak prawo a nie obowiązek. Organ ten decyduje bowiem o wszystkich najważniejszych sprawach spółki, między innymi: w większości spółek powołuje i odwołuje członków rady nadzorczej, dokonuje zmian w statucie spółki, udziela absolutorium członkom organów spółki, decyduje o podwyższeniu lub obniżeniu kapitału zakładowego i umorzeniu akcji, decyduje o dalszym istnieniu spółki, o zmianie przedmiotu działalności spółki oraz o połączeniu z inną spółką.

Kompetencje walnego zgromadzenia akcjonariuszy

Kompetencje walnego zgromadzenia są zawarte przede wszystkim w przepisach Kodeksu spółek handlowych (K.s.h). Uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy wymagają między innymi następujące sprawy:

• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki,
• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,
• udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonywania przez nich obowiązków,
• postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązywaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
• zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, chyba że statut stanowi inaczej,
• emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa i emisja warrantów subskrypcyjnych,
• nabycie akcji własnych, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce powiązanej przez okres co najmniej trzech lat oraz udzielenie upoważnienia instytucji finansowej do nabywania akcji na własny rachunek celem ich dalszej odsprzedaży,
• zawarcie pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę,
• powzięcie uchwały o podziale zysku albo o pokryciu straty,
• powzięcie uchwały o istotnej zmianie przedmiotu działalności spółki,
• podjęcie uchwały o przymusowym wykupie akcji,
• powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej, chyba że statut stanowi inaczej,
• użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego,
• powzięcie uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki, jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz jedną trzecią kapitału zakładowego,
• zmiany statutu spółki oraz upoważnienie rady nadzorczej do ustalenia jednolitego tekstu statutu,
• umorzenie akcji i obniżenie kapitału zakładowego,
• podjęcie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego,
• podjęcie uchwały o pozbawieniu akcjonariusza prawa poboru akcji nowej emisji w całości lub części,
• podjęcie uchwały o warunkowym podwyższeniu kapitału zakładowego,
• podejmowanie uchwał w sprawie łączenia spółek,
• uchwalenie podziału spółki,
• podejmowanie uchwał o przekształceniu spółki.

Podejmowanie uchwał na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy

Prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu jest najważniejszym prawem korporacyjnym akcjonariusza. Przysługuje ono wszystkim akcjonariuszom, nawet jeśli ze swoich akcji nie mogą wykonywać prawa głosu np. akcji niemych. Obejmuje ono nie tylko uprawnienie do obecności na walnym zgromadzeniu, ale również uprawnienie do aktywnego w nim udziału, a zatem brania udziału w dyskusji, zgłaszania wniosków porządkowych, składania oświadczeń oraz pełnienia funkcji podczas walnego zgromadzenia.

Podejmowanie uchwał

Uchwały zasadniczo podejmowane są bezwzględną większością głosów. Bezwzględna większość głosów oznacza, iż za uchwałą musi zostać oddanych ponad połowa głosów. Uchwała jest zatem podejmowana, jeżeli wypowie się za nią ponad połowa głosujących. Głosy wstrzymujące liczone są tak, jak głosy na „nie”. W konkretnym przypadku zatem „za uchwałą” musi zostać oddanych co najmniej 51 głosów na 100 uczestniczących w głosowaniu, przy czym nie ma znaczeni, ile głosów było „wstrzymujących się” lub „przeciw”. Bezwzględną większość głosów liczy się od kapitału zakładowego obecnego na obradach danego walnego zgromadzenia, a nie od całości kapitału zakładowego. Głosy oddane to głosy „za”, „przeciw” lub „wstrzymujące się” – oddane podczas głosowania w sposób zgodny z ustawą albo statutem. Nie jest głosem oddanym zatem głos nieważny, np. oddany przez osobę nieuprawnioną lub niezgodnie z ustawą lub statutem.

Liczenie głosów przy podejmowaniu uchwał przez walne zgromadzenie akcjonariuszy

Ze zwykłą większością głosów mamy do czynienia wówczas, jeżeli „za uchwałą” jest więcej głosów niż „przeciw”. Pomija się przy ustalaniu zwykłej większości głosy „wstrzymujące się”. Uchwała zostanie zatem podjęta, chociaż łącznie głosów „przeciw” i „wstrzymujących się” może być więcej niż „za”.

Kwalifikowana większość głosów oznacza, iż przepisy Kodeksu spółek handlowych lub statutu spółki nakładają bardziej surowe wymagania dla podjęcia uchwały niż bezwzględna większość głosów, która jest regułą. Zgodnie z przepisami K.s.h. uchwała dotycząca:

• emisji obligacji zamiennych i obligacji z prawem pierwszeństwa objęcia akcji,
• zmiany statutu,
• umorzenia akcji,
• obniżenia kapitału zakładowego,
• zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części i rozwiązania spółki
  
  zapada większością 3/4 głosów, zmiany statutu.

Należy podkreślić, iż statut, który również może przewidywać, że dla podjęcia określonych uchwał może być wymagana kwalifikowana większość głosów, może również wprowadzić bardziej surowe warunki niż przewidują przepisy K.s.h., np. 4/5 głosów.

W zasadzie przepisy K.s.h. nie wymagają kworum, czyli uczestniczenia w walnym zgromadzeniu nie mniejszej niż określona w ustawie lub statucie liczba akcjonariuszy lub akcjonariuszy reprezentujących określoną co najmniej część kapitału zakładowego dla podjęcia uchwały. Zasadą jest, że walne zgromadzenie jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych w nim akcji.

Uchwały akcjonariuszy wymagające kworum

Kworum wymagają następujące uchwały:

• łączenie się spółek wymaga podjęcia uchwały większością 3/4 głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego, przy czym statut może przewidywać bardziej surowe warunki,
• podział spółki również wymaga 3/4 głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego, przy czym statut może przewidywać bardziej surowe warunki.

W analizowanym stanie faktycznym dochodzi do sytuacji, w której dwóch „równorzędnych”, jak rozumiem, akcjonariuszy stawia się na walnym zgromadzeniu wspólników. Przy czym akcjonariusz reprezentowany przez spółkę z o.o. nie wypracował stanowiska co do podejmowanej uchwały.

Mając na uwadze powyższą analizę, wydaje się, iż zachowanie akcjonariusza można sklasyfikować jako wstrzymanie się od prawa głosu. Kwestia ta jest kwestią mocno kontrowersyjną na tle statusu prawnego „głosu wstrzymującego się” oraz konsekwencji podejmowania uchwał bez większości głosów wymaganych dla jej ważności.

Proszę zwrócić uwagę, iż przepis art. 245 K.s.h. stanowi, iż uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli przepisy lub umowa spółki nie stanowią inaczej. W związku z tym nasuwa się wątpliwość, co się dzieje, gdy nie ma większości głosów, bowiem pojawiają się głosy „wstrzymujące się”?

Z jednej strony słyszy się głos w doktrynie, iż w takich sytuacjach nie doszło do podjęcia uchwały. Z podjęciem uchwały mamy bowiem do czynienia dopiero wówczas, gdy proponowana jej treść uzyska akceptację wymaganej większości głosujących. W wypadku nieuzyskania większości głosów uchwała nie zapada, co oznacza, że uprawnieni do gło­sowania odmówili poparcia głosowanej kwestii. Nie może to jednak oznaczać automatycznego poparcia tezy przeciwnej, a tym bardziej przyznawania jej, ex lege, mocy uchwały (negatywnej), ponieważ w razie niepodjęcia uchwały nie może być mowy o jej istnieniu.

Z drugiej zaś strony wielu przedstawicieli doktryny twierdzi, iż w wyniku przeprowadzenia głosowania w ramach walnego zgromadzenia spółki kapitałowej zawsze mamy do czynienia z podjęciem uchwały pozytywnej bądź negatywnej.

Mając na uwadze powyższe, wydaje się jednak, że praktyka idzie w kierunku przyjęcia koncepcji „negatywnej uchwały”, co z kolei przekłada się na możliwości, którymi dysponują akcjonariusze w analogicznych sytuacjach jak ta opisywana w przedmiotowym stanie faktycznym.

Zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia

Akcjonariusz bądź akcjonariusze, którzy byli przeciw podjętej przez większość akcjonariuszy uchwale walnego zgromadzenie, nie są pozbawieni możliwości jej unicestwienia. Mogą tego dokonać poprzez zaskarżenie uchwały do sądu.

Akcjonariusz, na podstawie przepisów K.s.h., ma do dyspozycji dwa powództwa:

• powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia,
• powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały.

Dodatkowo proszę mieć na uwadze brzmienie art. 422 § 1 K.s.h.: „Uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały”.

Zastosowanie jednak powyższych rozwiązań wykorzystujących drogę sądową może mieć miejsce jedynie, kiedy przyjmiemy, iż głos wstrzymujący się jest tzw. „głosem przeciw ułomnym”. Co w konsekwencji prowadzi do wniosku, iż w przypadku, jaki jest analizowany, w niniejszym komentarzu dochodzi do podjęcia tzw. uchwały negatywnej.

Reasumując, kwestia poruszona w pytaniu jest kwestią mocno kontrowersyjną z punktu widzenia przepisów Kodeksu spółek handlowych. Wydaje się jednak, iż rozsądnym założeniem w przedmiotowej sprawie jest przyjęcie, iż akcjonariusz – spółka z o.o., niemogąca wypracować jednolitego stanowiska co do podejmowanej uchwały, na walnym zgromadzeniu wstrzymuje się od głosu, co prowadzi do podjęcia tzw. negatywnej uchwały. Ją z kolei drugi akcjonariusz może wzruszyć na drodze sądowej.

Na marginesie proszę mieć na uwadze, iż nikogo nie można zmusić do podjęcia decyzji w formie uchwały, o czym mówi jeden z wyroków Sądu Najwyższego z dnia 19.02.2007 r. sygn. III CSK 360/06: „Kodeks spółek handlowych nie przewiduje możliwości »zmuszenia« wspólnika spółki z o.o. przez sąd do podjęcia uchwały o określonej treści”.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.