Odzyskanie należności od spółki wykreślonej z KRS
• Autor: Katarzyna Bereda
Prowadzę jednoosobowa DG, wykonując usługi transportowe. Moim dłużnikiem (za nieuregulowane faktury) jest spółka jawna. Faktury dotyczą usług wykonanych w miesiącach 5–6.2019 i 10.2019 r. Zostało złożone wezwanie do zapłaty łącznego długo 12 150 zł. Dłużnik nie zareagował na wezwanie. Niedawno dłużnik został wykreślony z rejestru KRS. Czy jest możliwa walka o odzyskanie należności?
Odpowiedzialność wspólnika za długi spółki
Zgodnie z treścią art. 22 Kodeksu spółek handlowych (w skrócie K.s.h.):
„§ 1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.
§ 2. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31”.
Odpowiedzialność każdego ze wspólników spółki jawnej za zobowiązania spółki jest ustawową konsekwencją zawarcia umowy spółki jawnej i nie wymaga uregulowania w umowie spółki. Wszelkie postanowienia umowy spółki, sprzeczne z regulacjami ustawowymi dotyczącymi odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki, są bezskuteczne wobec osób trzecich (zob. art. 34).
Odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej za zobowiązania spółki ma charakter osobisty, tzn. wspólnik ponosi odpowiedzialność własnym majątkiem („pozaspółkowym”). Odpowiedzialność ta nie jest ograniczona ani co do zakresu, ani co do przedmiotu.
Wyroki i opinie dotyczące odzyskania należności od spółki–dłużnika
Ponieważ spółka jawna jest podmiotem zobowiązań (zob. art. 8 K.s.h.) – dłużnikiem w danym stosunku prawnym, wspólnik tej spółki ponosi odpowiedzialność za cudzy dług. Jak stwierdził SA w Katowicach w wyr. z 1.3.2018 r. (sygn. akt I ACa 801/17): „odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością za cudzy dług i ma charakter gwarancyjny, służąc przede wszystkim wzmocnieniu sytuacji wierzycieli”. Sąd uznał ponadto, że „owa gwarancyjna (i subsydiarna) odpowiedzialność wspólnika ma charakter bezwzględny i nie jest w żadnym stopniu uzależniona od tego, czy dług spółki jawnej powstał wskutek okoliczności, za które odpowiada, czy też niezależnie od jego zawinienia; zależy ona wyłącznie od tego, czy za jakiś dług (także o charakterze odszkodowawczym) odpowiada spółka jawna”.
Zgodnie także z opinią doktryny odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki istnieje również po rozwiązaniu spółki (zob. szerzej P. Tereszkiewicz, Odpowiedzialność wspólników, s. 119).
Sąd Najwyższy w uchwale z 04.09.2009 r. (sygn. akt III CZP 52/09, Biul. SN 2009, Nr 9, s. 6) uznał, że „wykreślenie spółki jawnej z rejestru przedsiębiorców nie wyłącza nadania na podstawie art. 7781 KPC tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność za zobowiązania wymienione w tytule egzekucyjnym”. Za kontynuacją odpowiedzialności wspólnika po rozwiązaniu spółki opowiedział się też SA w Warszawie w wyr. z 3.2.2005 r., sygn. akt I ACa 439/04, MoP 2009, Nr 12, s. 670, w którym sąd uznał, że: „wykreślenie z rejestru sądowego podmiotu mającego status spółki osobowej nie powoduje niemożności dochodzenia roszczeń od wspólników takiego podmiotuæ; podobne stanowisko wyraził SA w Katowicach w wyr. z 11.1.2017 r. (sygn. akt I ACa 739/16, niepubl.): „wspólnik spółki jawnej, której byt prawny zakończył się bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego ponosi solidarną odpowiedzialność z innymi wspólnikami za zobowiązania spółki”. Również SN w wyroku z 27.4.2017 r. (sygn. akt IV KK 108/17, Legalis), uznał, że „odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki istnieje także wówczas, gdy dłużnik główny (spółka) uległ likwidacji. Likwidacja nie stanowi bowiem przeszkody do kierowania roszczeń z tytułu odpowiedzialności za długi spółki przeciwko wspólnikom”.
Powództwo o zapłatę długu od wspólników
Z uwagi na powyższe, zgodnie z art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego wierzyciel spółki jawnej może zażądać nadania klauzuli wykonalności na wyroku zasądzającym roszczenie spółki jawnej także przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczeń całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna lub wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna (np.: gdy spółka jawna już nie istnieje).
Proponuję więc wytoczyć powództwo o zapłatę przeciwko wspólnikom, gdyż egzekucja przeciwko spółce jest niemożliwa – likwidacja.
Przykłady
Pan Marek i niewypłacony transport
Pan Marek, właściciel jednoosobowej firmy transportowej, przez kilka miesięcy realizował zlecenia przewozowe dla spółki jawnej. Gdy po zakończeniu współpracy spółka przestała odbierać telefony i nie opłaciła wystawionych faktur, Pan Marek wysłał wezwanie do zapłaty, które pozostało bez odpowiedzi. Niedługo potem zauważył, że spółka została wykreślona z KRS. Początkowo myślał, że nie ma już żadnych szans na odzyskanie pieniędzy, jednak po konsultacji prawnej dowiedział się, że może pozwać wspólników spółki osobiście, ponieważ odpowiadają oni za jej długi całym swoim majątkiem.
Pani Joanna kontra byli wspólnicy
Pani Joanna prowadzi działalność gospodarczą w branży cateringowej. W 2019 roku obsługiwała cykl konferencji organizowanych przez spółkę jawną. Po wydarzeniu wystawiła fakturę na ponad 9 tys. zł, której spółka nigdy nie zapłaciła. Po kilku bezskutecznych próbach windykacji dowiedziała się, że spółka już nie figuruje w KRS. Z pomocą prawnika wniosła pozew przeciwko byłym wspólnikom. Sąd przyznał jej rację, uznając, że odpowiedzialność wspólników nie wygasa wraz z wykreśleniem spółki, a fakt braku postępowania likwidacyjnego nie zwalnia ich z odpowiedzialności.
Stracone pieniądze? Niekoniecznie
Pan Krzysztof, zajmujący się wynajmem sprzętu budowlanego, w 2019 roku zawarł umowę ze spółką jawną na dostarczenie rusztowań na kilka tygodni. Usługa została wykonana, ale faktura pozostała niezapłacona. W 2024 roku, przeglądając KRS, odkrył, że spółka została już dawno wykreślona. Mimo że nie miał wcześniej wyroku przeciwko spółce, wytoczył powództwo przeciwko jej wspólnikom. Dzięki przepisom Kodeksu spółek handlowych oraz orzecznictwu sądów udało mu się uzyskać tytuł wykonawczy i rozpocząć egzekucję z majątku prywatnego byłych wspólników.
Podsumowanie
Odzyskanie należności od spółki jawnej wykreślonej z KRS jest jak najbardziej możliwe, mimo że wielu wierzycieli uważa taki dług za stracony. Przepisy prawa jasno wskazują, że wspólnicy spółki jawnej ponoszą solidarną i nieograniczoną odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki – także po jej rozwiązaniu czy wykreśleniu z rejestru. W praktyce oznacza to, że wierzyciel może dochodzić zapłaty bezpośrednio od wspólników, nawet jeśli sama spółka już nie istnieje. Kluczowe jest jednak odpowiednie udokumentowanie roszczenia i – w razie potrzeby – uzyskanie tytułu wykonawczego z klauzulą wykonalności przeciwko wspólnikom. Warto więc walczyć o swoje pieniądze, bo prawo daje ku temu realne narzędzia.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie odzyskania należności? Skontaktuj się z nami – oferujemy szybkie i wygodne porady prawne online. Nasi prawnicy dokładnie przeanalizują Twoją sytuację, wskażą najlepszą drogę działania i przygotują niezbędne pisma. Wszystko bez wychodzenia z domu, w bezpieczny i przejrzysty sposób. Skorzystaj z naszej wiedzy i doświadczenia – Twoje prawo do zapłaty nie wygasa razem ze spółką.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 01 marca 2018 r. sygn. akt I ACa 801/17
3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 04.09.2009 r. sygn. akt III CZP 52/09
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 03 luty 2005 r., sygn. akt I ACa 439/04
5. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 stycznia 2017 r. sygn. akt I ACa 739/16
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
Najnowsze
» Podział zysku w spółce po zmianie statusu z non profit, czy możliwa jest wypłata dywidendy?
» Co dalej ze spółką, gdy umrze jeden ze wspólników?
» Rezygnacja z zarządu w spółce akcyjnej bez Rady Nadzorczej, co zrobić, gdy nie ma komu przekazać obowiązków?
» Spółka z o.o. w mieszkaniu komunalnym, co grozi za brak zgody właściciela lokalu?
» Wpis w bazie dłużników a brak dowodów zadłużenia – co robić?
Polecamy
Zadaj pytanie » - Sprzedaż udziałów w spółce z o.o a podatki - PCC, PIT i VAT
- Zakup mieszkania na firmę a podatek od sprzedaży
- ZUS dla studenta prowadzącego działalność gospodarczą- jakie ulgi i zniżki?
- Zmiana wspólnika w spółce cywilnej, krok po kroku
- Budowa domu na sprzedaż, aspekty podatkowe
- Omyłkowo zapłacona faktura - jak odzyskać pieniądze?
