Darowizna samochodu wycofanego z firmy a podatek

Darowizna samochodu na rzecz wspólników

Po pierwsze wskażmy, że w świetle art. 8 § 1 Kodeksu spółek handlowych (w skrócie K.s.h.) „spółka osobowa (spółka jawna) może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana”. W myśl art. 22 § 1 K.s.h. „spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową”. Natomiast z definicji zawartej w art. 28 K.s.h. wynika, że „majątek spółki to wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia”.

Powyższe oznacza, że na gruncie prawa cywilnego oraz handlowego spółka taka ma zdolność prawną i jest stroną umów cywilnoprawnych. Spółka jawna jest transparentna wyłącznie w ramach prawa podatkowego, a nie prawa cywilnego. Zatem w sytuacji, gdy to spółka dokona darowizny pojazdu wykupionego z leasingu na rzecz jednego ze wspólników, to stronami umowy darowizny będzie spółka jawna oraz wspólnik. Analogicznie w przypadku, gdy obdarowanym będzie osoba trzecia.

Z treści art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że określając przedmiot opodatkowania (nieodpłatne nabycie majątku), ustawodawca wprowadził tylko jedno ograniczenie co do zakresu podmiotowego ustawy, a mianowicie objął podatkiem tylko te przypadki, w których następuje nabycie przez osobę fizyczną. Nie wprowadził natomiast żadnych ograniczeń w odniesieniu do podmiotów, które dokonują nieodpłatnego zbycia. W konsekwencji, w przypadku nabycia tytułem darmym, opodatkowaniu podlegają wszystkie dopuszczalne w świetle prawa umowy darowizny, pod warunkiem że obdarowanym będzie osoba fizyczna. Zatem spółka jawna, choć nie posiada osobowości prawnej, ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych umożliwiającą jej zawarcie prawnie skutecznej umowy darowizny.

Opodatkowanie darowizny samochodu firmowego

W takim przypadku – niezależnie od tego, kto jest członkiem takiej spółki – pomiędzy stronami zachodzi relacja kwalifikująca się do III grupy podatkowej w podatku SD (pismo z 15.09.2016 r. wydane przez Izbę Skarbową w Katowicach, IBPB-2-1/4515-192/16-1/MZ). W konsekwencji przekazanie przez spółkę jawną wykupionego z leasingu samochodu na rzecz wspólników stanowi darowiznę, która podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn ze strony tegoż wspólnika. Z perspektywy spółki jawnej takie zdarzenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT, ponieważ zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT „przepisów ustawy o podatku dochodowym nie stosuje się do umów darowizny”.

Samochód został wykupiony z leasingu na cele osobiste wspólnika, a nie na potrzeby firmowe spółki, w związku z czym spółka jawna wartości wykupionego auta nie powinna ujmować jako koszt podatkowy. Nie został bowiem zachowany związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy poniesionym wydatkiem a działalnością gospodarczą.

W konsekwencji powyższe rozwiązanie nie jest najlepszym wyjściem podatkowym z tej sytuacji. Jednakże możliwy jest też drugi scenariusz polegający na przyjęciu uchwały o wycofaniu samochodu z majątku firmowego spółki na potrzeby prywatne wspólników. Organy podatkowe wskazują, że neutralne podatkowo w zakresie PIT jest wycofanie składnika majątku ze spółki osobowej do majątku prywatnego wspólników.

Wycofanie samochodu z firmy a podatek

Pismo z 30.08.2019 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL3-3.4011.245.2019.1.MM, PIT w zakresie skutków podatkowych wycofania samochodu z majątku spółki komandytowej (dotyczy wprawdzie spółki komandytowej, ale w poprzednim stanie prawnym miała ona taki sam status jak spółka jawna, w związku z czym można na zasadzie analogii przyjąć poniższe wyjaśnienia dla spółki jawnej):

„Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że wykup samochodu osobowego przez spółkę komandytową po zakończeniu umowy leasingu i nieodpłatne przekazanie go na potrzeby prywatne wspólników oraz darowizna udziału we własności tego samochodu ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na Wnioskodawcę, nie będzie rodziło dla Wnioskodawcy, jako wspólnika spółki komandytowej, skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto należy wskazać, że skoro wykupiony po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy przekazany na cele osobiste Wnioskodawcy nie będzie przez spółkę komandytową oraz Wnioskodawcę wykorzystywany w pozarolniczej działalności gospodarczej i nie zostanie zaliczony do składników majątku tych działalności, wymienionych w art. 14 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, to przychód uzyskany ze sprzedaży tego samochodu nie będzie stanowił dla Wnioskodawcy przychodu z działalności gospodarczej”.

Wycofanie składnika majątku proporcjonalnie do udziałów w spółce nie wygeneruje zaś przychodów u żadnego ze wspólników. Potwierdzały to wielokrotnie organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach (przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 13.01.2015 r., IPTPB1/415-553/14-4/MD, czy interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19.12.2018 r., 0113-KDIPT2-3.4011.540.2018.3.KS, interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29.03.2018 r., nr 0112-KDIL3-3.4011.59.2018.1.WS, czy z 17 listopada 2017 r., nr 0112-KDIL3-1.4011.277.2017.2.AA, z 22 lipca 2019 r., nr 0115-KDIT3.4011.204.2019.2.JŁ). W tej ostatniej czytamy: „Natomiast dla Wnioskodawcy jako nieodpłatnie nabywającego nieruchomości powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w sytuacji, gdy otrzyma On nieruchomości wycofane z majątku Spółki jawnej do majątku prywatnego o wyższej wartości niż Jego udział w Spółce. Jeśli wartość nieruchomości nie przekroczy wartości odpowiadającej Jego udziałowi w Spółce, wówczas nie dojdzie do powstania przychodu z tego tytułu”.

Wycofanie składnika majątku a darowizna

Ponadto organy podatkowe wskazują, że takie wycofanie nie jest równoznaczne z darowizną, co oznacza, że czynność wycofania nie wywoła skutków w podatku SD. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 09.09.2015 r., nr IBPB-2-1/4515-117/15/DP, wskazał, że skoro czynność nieodpłatnego przeniesienia przez spółkę osobową nieruchomości wspólnikom na ich cele osobiste będzie umową nienazwaną, przenoszącą własność w następstwie wykonania zobowiązania wynikającego z jednomyślnej uchwały wspólników o wycofaniu nieruchomości i nie przyjmie formy umowy darowizny, to wskazana czynność nie będzie podlegała ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 06.11.2020 r., 0111-KDIB2-3.4015.130.2020.2.ASZ, w której możemy przeczytać: „[…] czynność wycofania nieruchomości ze spółki i jej przekazanie na cele prywatne nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W opisanym stanie faktycznym wolą wspólników spółki nie jest zawarcie umowy darowizny. Żaden ze wspólników nie otrzymuje przysporzenia majątkowego kosztem innego wspólnika. Wspólnicy utrzymują swój stan posiadania, co oznacza, że nieodpłatne przekazanie przez Spółkę nieruchomości, na cele osobiste wspólników, w sytuacji, gdy zachowane zostaną proporcje udziałów, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W związku z powyższym czynność ta nie powoduje obowiązku zapłaty tego podatku […]”.

Co powinna zawierać uchwała?

Uchwała powinna zawierać oświadczenia:

• o przeniesieniu nieodpłatnie na wspólników własności składników majątku w części proporcjonalnej do udziału każdego wspólnika w zyskach spółki jawnej oraz wspólników o ich przyjęciu,
• przeniesienie na wspólników wskazanego samochodu nastąpi na potrzeby własne wspólników,
• spółka jawna nie uzyska żadnych korzyści majątkowych z tytułu dokonania czynności przeniesienia wskazanych składników majątku,
• przekazanie składników majątku nie będzie stanowiło wycofania wkładu w rozumieniu ustawy Kodeks spółek handlowych.

Trzeba jednak podkreślić, że neutralne będzie zdarzenie, gdy wspólnicy podejmą uchwałę o wycofaniu auta na ich potrzeby własne z określeniem, że staną się jej współwłaścicielami w takim stosunku, w jakim uczestniczą w zyskach spółki. W następstwie tej uchwały powinno dojść do zawarcia umowy nienazwanej nieodpłatnego przeniesienia auta na rzecz wspólników spółki. Umowa ta może być zawarta w zwykłej formie pisemnej.

Zatem na skutek wycofania samochodu ze spółki jawnej do majątków osobistych wspólników współwłaścicielami pojazdu będą osoby fizyczne (proporcjonalnie do udziałów w spółce jawnej). Następnie po wycofaniu pojazdu można dokonać darowizny. Co istotne, na tym etapie darowizny dokonują już wspólnicy jako osoby prywatne, a nie spółka. To oznacza, że osoba obdarowana otrzymuje darowiznę od członków najbliższej rodziny, zatem może skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku SD, składając w terminie SD-Z2. Dodatkowo obdarowany po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca nabycia, może sprzedać pojazd bez podatku PIT.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.