Odpowiedzialność zarządu gminnej spółdzielni SCh za długi

Odpowiedzialność materialna prezesa zarządu w gminnej spółdzielni „Samopomoc Chłopska” względem wierzycieli

Odpowiedzialność materialna prezesa zarządu w gminnej spółdzielni „Samopomoc Chłopska” względem wierzycieli uregulowana została w ustawie z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze. W pierwszej kolejności odniosę się do bieżącego zadłużenia spółdzielni i powodów jego powstania. Odpowiedzialność w zakresie działania na szkodę spółdzielni reguluje art. 58 omawianej ustawy:

Art. 58 Prawa spółdzielczego stanowi: „Członek zarządu, rady oraz likwidator odpowiada wobec spółdzielni za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółdzielni, chyba że nie ponosi winy”.

Jak czytamy, w przypadku zawinionego działania na szkodę spółdzielni, członek zarządu ponosi odpowiedzialność majątkową względem spółdzielni. W omawianym stanie faktycznym nie możemy jednak mówić o zastosowaniu w stosunku do Pana tego przepisu, gdyż odpowiedzialność ta ma charakter personalny i odnosi się do konkretnej osoby członka zarządu, który dopuścił się działania na szkodę Spółdzielni. W związku z tym, omawiana podstawa prawna pozwala dochodzić należności od byłego członka zarządu, za kadencji którego doszło z jego strony do zawinionego działania.

Zobacz też: Ile zarabia członek rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej

Odpowiedzialności członka zarządu spółdzielni względem jej wierzycieli

Przechodząc dalej, a mianowicie do odpowiedzialności bezpośrednio względem dłużników spółdzielni, należy zauważyć, iż do spółdzielni nie ma zastosowania art. 299 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym:

Art. 299 Kodeksu spółek handlowych: „§ 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania”.

Nie oznacza to jednak, iż nie mamy do czynienia z żadną formą odpowiedzialności członka zarządu spółdzielni względem jej wierzycieli. Otóż zgodnie z art. 137 Prawa spółdzielczego: „Do postępowania upadłościowego w sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się przepisy prawa upadłościowego”.

Ustawa – Prawo upadłościowe przewiduje natomiast odpowiedzialność członków zarządu za niezgłoszenie upadłości w odpowiednim terminie.

Art. 21 Prawa upadłościowego:

„1. Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

2. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.

3. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie określonym w ust. 1 otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.”

Odpowiedzialność członka zarządu spółdzielni ograniczona do wysokości szkody wyrządzonej kontrahentowi

Jak czytamy, odpowiedzialność członka zarządu spółdzielni będzie ograniczona do wysokości szkody wyrządzonej kontrahentowi na skutek niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, co w praktyce jest trudne do wykazania. Należy jednocześnie zauważyć, iż Prawo spółdzielcze zawiera odmienną procedurę ogłaszania upadłości określoną w art. 130 tejże:

„§ 1. Ogłoszenie upadłości spółdzielni następuje w razie jej niewypłacalności.

§ 2. Jeżeli według sprawozdania finansowego spółdzielni ogólna wartość jej aktywów nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich zobowiązań, zarząd powinien niezwłocznie zwołać walne zgromadzenie, na którego porządku obrad zamieszcza sprawę dalszego istnienia spółdzielni.

§ 3. Pomimo niewypłacalności spółdzielni walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o dalszym istnieniu spółdzielni, jeżeli wskaże środki umożliwiające wyjście jej ze stanu niewypłacalności.

§ 4. W razie podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o postawieniu spółdzielni w stan upadłości, zarząd spółdzielni obowiązany jest niezwłocznie zgłosić do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości.”

Postępowanie spółdzielni w przypadku stwierdzenia jej niewypłacalności

Jak zatem widzimy, zarząd spółdzielni powinien monitorować ilość aktywów w stosunku do zobowiązań spółdzielni i jest zobowiązany do niezwłocznego zwołana walnego zgromadzenia spółdzielni w przypadku stwierdzenia jej niewypłacalności. Co więcej, jeśli wywiąże się z tego obowiązku, nie ponosi dalszej odpowiedzialności w przypadku skorzystania przez walne zgromadzenie z możliwości, o której mowa w § 3 cytowanego przepisu, w przeciwnym zaś razie obowiązany jest niezwłocznie zgłosić do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości. Kwestią odpowiedzialności zarządu spółdzielni za nie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości zajmowały się niejednokrotnie sądy, które wykształciły jednolite orzecznictwo w tej kwestii. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2011 r. (sygn. akt I UK 61/11):

Ogłoszenie upadłości spółdzielni

„Obowiązki zarządu sprowadzają się w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym w sprawie ogłoszenia upadłości spółdzielni do zwołania we właściwym czasie walnego zgromadzenia (po stwierdzeniu za pomocą sporządzonego według zasad prawidłowej rachunkowości (patrz art. 87 i nast. ustawy z 1982 r. Prawo spółdzielcze) sprawozdania finansowego, że ogólna wartość aktywów tej spółdzielni nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich jej zobowiązań) oraz do niezwłocznego zgłoszenia wniosku do sądu o ogłoszenie upadłości po podjęciu uchwały przez walne zgromadzenie o postawieniu spółdzielni w stan upadłości. Dopiero uchybienie tym obowiązkom przez zarząd może prowadzić do przyjęcia, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło z winy jego członków.”

Reasumując, odpowiedzialność członków zarządu własnym majątkiem jest instytucją wyjątkową i co do zasady nie odpowiadają oni za zobowiązania spółdzielni. W przypadku działania w zgodzie z interesem spółdzielni i wywiązania się z obowiązku, o którym mowa w art. 130 Prawa spółdzielczego nie będzie mógł Pan zostać pociągnięty do odpowiedzialności materialnej za zobowiązania spółdzielni.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.