Kto otrzyma dywidendę, były czy nowy wspólnik spółki?

Wspólnicy uprawnieni do dywidendy wg K.s.h.

W istocie Kodeks spółek handlowych zawiera wskazany przepis, a według niego uprawnionymi do dywidendy są wspólnicy, którym udziały przysługują w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Zatem uchwały, którą podejmuje zwyczajne zgromadzenie wspólników po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za zamknięty rok obrotowy.

Jeśli więc doszło do sprzedaży udziałów w zamkniętym roku obrotowym czy nawet przed zwyczajnym zgromadzeniem wspólników, to prawo do dywidendy uzyskuje nowy wspólnik. A zatem ten, który kupił udziały od poprzedniego, i ten, który został wpisany przez zarząd do księgi udziałów. Samo niewyłączenie prawa do dywidendy przy zbyciu udziałów nie jest wystarczające do przyjęcia, że nabywca udziałów nabył również prawo do dywidendy za poprzednie lata.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 4 września 2014 r., II CSK 776/13, LEX nr 1541048 – ogólne prawo majątkowe do zysku konkretyzuje, w wierzytelność przysługującą osobie, która w dniu dywidendy (art. 193 § 1 K.s.h.) legitymowała się ze skutkiem wobec spółki (art. 187 § 1 K.s.h.) określoną liczbą udziałów. Wobec powyższego nie ma żadnych uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że wraz z nabyciem praw udziałowych w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przechodzą na nabywcę wszelkie inne wierzytelności przysługujące zbywcy wobec spółki, której udziały były przedmiotem obrotu.

Nabywca udziału (udziałów) w spółce wstępuje w istniejący pomiędzy spółką a zbywcą stosunek uczestnictwa w spółce, którego składnikiem jest zbywane prawo (udział). Przy braku odpowiednich postanowień umowy kupna-sprzedaży udziałów na nabywcę udziałów przechodzą tylko prawa związane z nabywanym, istniejącym udziałem. W takiej sytuacji nie przechodzą na nabywcę istniejące w chwili zbycia udziałów wierzytelności przysługujące zbywcy w stosunku do spółki wynikające z jego majątkowych uprawnień. Przykładem może być dywidenda za lata poprzednie lub za ostatni rok już uchwalona czy już zarządzony w spółce zwrot dopłat.

Prawa, które przechodzą na nabywcę udziałów w spółce

Zbycie udziałów to tylko jedna z dróg zakończenia stosunku członkostwa w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. A ustanie członkostwa to ustanie praw wspólnika. Przepis K.s.h. jest wiążący dla spółki. Spółka dokonuje wypłaty tak, jak jest to uregulowane w przepisach.

W przypadku braku odpowiednich postanowień umowy-kupna sprzedaży udziałów na nabywcę udziałów przechodzą tylko prawa związane z nabywanym, istniejącym udziałem, nie przechodzą zaś istniejące w chwili zbycia udziałów wierzytelności przysługujące zbywcy w stosunku do spółki, wynikające z jego majątkowych uprawnień (np. uchwalona dywidenda). Chodzi tutaj o skonkretyzowane prawo majątkowe do zysku, tj. wierzytelność przysługującą osobie, która w dniu dywidendy legitymowała się, ze skutkiem wobec spółki, określoną liczbą udziałów.

Innymi słowy, jeżeli zbycie udziału (udziałów) nastąpi przed dniem dywidendy, a nabywca przed tym dniem zawiadomi o tym spółkę, przedstawiając dowód przejścia udziału – prawo do dywidendy przejdzie na nabywcę udziału. W przeciwnym razie, gdy zbycie udziału (udziałów) nastąpi po dniu dywidendy (w razie braku odmiennych postanowień w umowie zbycia udziałów), uprawnionym z tytułu dywidendy pozostanie zbywca udziału (udziałów).

Podejście potencjalnego nabywcy powoduje, że sfinansuje on zakup dywidendą (w całości, w części). Dywidendy nie uzyska były wspólnik – zatem dla niego to żaden interes.

Gdyby pominąć zapisy o prawie do dywidendy – w mojej ocenie– cena za udziały powinna ulec zwiększeniu o kwotę spodziewanej dywidendy (ca najmniej za okres od początku roku do dnia zbycia). Należałoby zaproponować cenę sprzedaży udziałów, mając przy tym na uwadze rozliczenie wszystkich kwestii związanych z dywidendami za rok bieżący oraz niewypłaconymi dywidendami.

Szczególne zapisy umowy sprzedaży udziałów odmienne niż w K.s.h.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w umowie sprzedaży udziałów stosownie do swobody zawierania umów wspólnicy inaczej niż K.s.h. uregulowali, kto otrzyma faktycznie dywidendę. Były wspólnik i nowy mogą ustalić, że dywidenda będzie przysługiwać poprzedniemu wspólnikowi, ewentualnie podzielą się kwotą dywidendy.

W umowie może być zapis o tym, że zbywa się także prawo do dywidendy za dany rok obrachunkowy, ewentualnie za lata poprzednie (konkretnie wskazane), gdyby zysk nie był podzielony między wspólników.

Warto pamiętać, że są to ustalenia pomiędzy wspólnikami, które nie powodują, że spółka zyska prawo do takiego dokonania wypłaty bezpośrednio byłemu wspólnikowi. Aby tak się stało, nowy wspólnik musiałby wskazać rachunek do przelewu np.: byłego wspólnika.

Rację ma potencjalny nabywca co do tego, komu przysługuje prawo do dywidendy. Ale nie ma racji, że jest to przepis bezwzględnie obowiązujący wspólników i w umowie nie można uregulować prawa do dywidendy inaczej.

Wspólnicy mogą uregulować w umowie zbycia udziałów kwestie związane z prawem do dywidendy, a w zasadzie to, kto ją faktycznie otrzyma w sytuacji, gdy uchwała o podziale zysku między wspólników zapadnie po zbyciu udziałów.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.