Zmiana warunków likwidacji spółki jawnej

Odpowiadając na Pani pytanie, należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, iż przepisy umowy spółki jawnej mają to znaczenie, że mają one zastosowanie, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Innymi słowy, regulacje umowne mają pierwszeństwo przed regulacjami zawartymi w Kodeksie spółek handlowych.

Jak wynika z przesłanego przez Panią pytania, wspólnikami spółki jawnej było 5 osób, dwóch wspólników wypowiedziało umowę w terminie ustawowym. Zgodnie z art. 61 Kodeksu spółek handlowych „jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony (za zawartą na czas nieoznaczony uważa się także spółkę zawartą na czas życia wspólnika), wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Wypowiedzenie następuje w formie pisemnego oświadczenia i powinno być złożone pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki”.

Przyczyny przewidziane w umowie spółki to obok jednomyślnej uchwały wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości spółki, śmierci wspólnika lub ogłoszenia jego upadłości, wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika oraz prawomocnego orzeczenia sądu przyczynami powodującymi rozwiązanie umowy spółki. Przyczyny te należy jednak odróżnić od przyczyny wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika, pomimo tego, że również ta przyczyna wskazana jest w umowie spółki.

Problem wypowiedzenia umowy spółki zależy od tego, czy jest ona zawarta na czas oznaczony czy też nieoznaczony. W pierwszym przypadku nie jest możliwe wypowiedzenie umowy, chyba że sama umowa tak stanowi. Umowa spółki powinna określać warunki, zasady dopuszczalności jej wypowiadania. Wypowiedzenie następuje przez jednostronne oświadczenie woli skierowane do wspólników. Jeżeli umowa zawarta jest na czas nieoznaczony, to wypowiedzenie powinno nastąpić na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego.

Wypowiedzenie umowy spółki przez jednego albo niektórych wspólników może spowodować, że wola pozostałych wspólników (co najmniej dwóch) spółka będzie trwać nadal. Zgodnie z art. 64:

„§ 1. Pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości wspólnika oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią.

§ 2. Uzgodnienie takie powinno w przypadku śmierci lub ogłoszenia upadłości nastąpić niezwłocznie, a w przypadku wypowiedzenia – przed upływem terminu wypowiedzenia. W przeciwnym razie spadkobierca, syndyk lub wspólnik, który wypowiedział umowę spółki, a także jego wierzyciel, mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji”.

Tak wiec zaistnienie przyczyn rozwiązania spółki nie zawsze musi spowodować rozwiązanie spółki, bowiem przepisy Kodeksu dopuszczają możliwość jej kontynuacji. Sami wspólnicy mogą swoją decyzja spowodować, że spółka będzie trwać nadal. Wspólnicy więc muszą zgodnie ustalić – oczywiście z wyłączeniem tych wspólników, którzy wypowiedzieli umowę spółki – w drodze jednomyślnej uchwały o kontynuacji spółki. Jeżeli nie wszyscy wspólnicy głosowaliby za jej utrzymaniem, do jej utrzymania konieczne jest istnienie zapisu w umowie spółki, który dopuszczałby w takiej sytuacji zasadę podjęcia uchwały większością głosów. Jeżeli takiego zapisu w umowie nie ma, to wymagana jest jednomyślność. Uchwała wspólników może mieć postać zwykłą, jak również może być dokonana przez pisemne uzgodnienie.

Uzgodnienia między wspólnikami muszą nastąpić niezwłocznie, co w przypadku wypowiedzenia oznacza, że muszą one nastąpić najpóźniej w ostatnim dniu upływającego wypowiedzenia.

Jak uważa się w doktrynie (m.in. Mateusz Rodzynkiewicz w Komentarzu do KSH) „uzgodnienie między pozostałymi wspólnikami co do dalszego istnienia spółki należy traktować jak zmianę umowy spółki, w której brak było takiego zapisu. Wymagana jest zatem forma pisemna pod rygorem nieważności (art. 23 w zw. z art. 77 k.c.)”.

W moim przekonaniu, skoro ustawa uzależnia kontynuację trwania spółki, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią, to nie wyłącza to uzgodnienia przez wspólników, że spółka trwać będzie dalej, pomimo zapisu zawartego w pierwotnej umowie, który nie przewidywał takiej możliwości na wypadek zajścia zdarzenia stanowiącego przyczynę rozwiązania spółki.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼