Indywidualne porady prawne
• Autor: Katarzyna Siwiec
Jestem wspólnikiem spółki cywilej razem z mężem. Obecnie jesteśmy przed pierwszą sprawa rozwodową, na której nie będzie dzielony wspólny majątek oraz majątek firmy, bo brak jest porozumienia co do tej kwestii. Od ponad roku mąż tylko zarządza firmą, nie udziela mi informacji, utrudnia dostęp, nie wyjaśnia, na co przeznacza środki finansowe spółki, wypłacając je z konta firmowego. Dwa miesiące temu założył na nazwisko osoby z rodziny firmę o tym samym profilu działalności. Czy mogę w jakiś sposób dokonać zabezpieczenia ma majątku firmowym przed sprawą o podział majątku, gdyż obawiam się, iż mąż może sprzedać środki trwałe do nowo założonej firmy w bardzo zaniżonej wartości i nie uregulować zobowiązania za nie? Czy można na sprawie o podział majątku podzielić zarówno majątek spółki, jak i majątek wspólny? W jaki sposób należałoby udowodnić bezpodstawne utrudnianie dostępu do informacji wspólnikowi? Między nami nie ma rozdzielności majątkowej.
Generalnie jest możliwe zabezpieczeniem przed wszczęciem postępowania. Możliwość ta wynika wprost z art. 730 § 1 i 2 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, iż w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
Niestety obawiam się, że w Pani przypadku będzie to niestety tylko teoretyczna możliwość, a to z uwagi na brzmienie art. 733, zgodnie z którym „udzielając zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie, sąd wyznacza termin, w którym pismo wszczynające postępowanie powinno być wniesione pod rygorem upadku zabezpieczenia”. Termin ten nie może przekraczać dwóch tygodni.
W nauce prawa podnosi się, że wyznaczony przez sąd termin jest terminem sądowym, a co za tym idzie, może ulec przedłużeniu lub skróceniu, stosownie do treści art. 166, przy czym wydłużenie nie może przekroczyć 2 tygodni. Dlatego w Pani przypadku, gdy jesteście Państwo jeszcze przed pierwszą rozprawą, niestety ale z uwagi na tempo rozpoznawania spraw nie uda się wnieść wniosku o podział majątku dorobkowego w terminie 2 tygodni od dnia udzielenia zabezpieczenia, tym bardziej, że aby uprawdopodobnić istnienie roszczenia, a zatem zasadność wniosku o uzasadnienie, musi Pani wykazać, że współwłasność małżeńska ustała.
Natomiast już z chwilą wniesienia wniosku o podział majątku jak najbardziej może Pani wnosić o zabezpieczenie roszczenia.
Co do pytania, czy majątek wspólny i majątek spółki cywilnej może być dzielony w jednym postępowaniu, wyjaśniam, że to zależy od sytuacji, bo co do zasady spółka stanowi współwłasność bezudziałową łączną, podobnie jak wspólność majątku dorobkowego małżonków. Jest to niejako odrębny od małżeństwa stosunek prawny. Sposób i tryb rozliczeń pomiędzy wspólnikami wynika z art. 875 Kodeksu cywilnego, który poniżej przytaczam:
„Art. 875. § 1. Od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych.
§ 2. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki.
§ 3. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki”.
Z przepisu tego wynika, że dopiero z chwilą rozwiązania spółki współwłasność łączną przekształca się we współwłasność ułamkową i dopiero wówczas można dokonać podziału majątku wspólnego – majątku spółki.
Rozwód orzeczony pomiędzy wspólnikami nie powoduje automatycznie rozwiązania spółki. Rozwiązanie spółki może mieć miejsce na mocy orzeczenia sądu, upadłości wspólnika oraz jeżeli spółka jest dwuosobowa w wyniku wypowiedzenia udziału przez jednego ze wspólników.
Podstawy prawne cytuję Pani poniżej:
„Art. 874. § 1. Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd.
§ 2. Spółka ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika.
Art. 869. § 1. Jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.
§ 2. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne”.
Ponieważ Pani jest wspólnikiem spółki, może Pani swoimi działaniami doprowadzić do podziału spółki wraz z podziałem majątku dorobkowego poprzez jej rozwiązanie wskutek wystąpienia ze spółki. Wówczas z końcem roku obrotowego spółka ulegnie rozwiązaniu i będzie można połączyć podziały obu majątków.
Ponadto rozwód może być uznany za ważną przyczynę uzasadniającą żądanie jednego z nich rozwiązania tej spółki przez sąd.
Nadmienię jeszcze, że jeśli mąż przeniesie własność maszyn na nową spółkę, to wyjaśniam, że zgodnie z art. 865 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników.
Proszę zatem z możliwości zgłoszenia sprzeciwu skorzystać.
Jeśli jednak do sprzedaży w jakiś sposób doszłoby bez Pani wiedzy, to wówczas po rozwiązaniu spółki będzie Pani miała na podstawie art. 875 Kodeksu cywilnego domagać się zapłaty przysługującej Pani wartości połowy ceny.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
O autorze: Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
Zapytaj prawnika