Dofinansowanie spółki z o.o. - jak się zabezpieczyć?

Konwersja pożyczki na kapitał zakładowy spółki z o.o.

Z Pańskiego opisu wynika, że dotychczasowy, główny udziałowiec zaproponował Panu współpracę w spółce. Współpraca miałaby polegać na udzieleniu pożyczki – kapitału w wysokości 200 tys. zł na cele reklamowe i marketingowe. Zastanówmy się więc, jak byłby najlepszy sposób zabezpieczenia Pana interesu w tej transakcji.

Prawdopodobnie opisana przez Pana transakcja dotyczy tzw. konwersji pożyczki na kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Proces może polegać na:

1. Wzajemnym umorzeniu:
   Konwersja pożyczki na kapitał zakładowy wymaga podwyższenia kapitału zakładowego. Jednocześnie ustala się, że udziałowiec (pożyczkodawca) ma objąć udziały w podwyższonym kapitale zakładowym w zamian za wkład pieniężny. Nie dochodzi przy tym do faktycznej wpłaty wkładu pieniężnego, gdyż strony dokonują umownego potrącenia przysługujących im wierzytelności, zgodnie z art. 14 § 4 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.), tj. wierzytelności udziałowca o zwrot pożyczki oraz wierzytelności spółki o wniesienie wkładu pieniężnego. W praktyce oznacza to wzajemne umorzenie wierzytelności ww. podmiotów bez przeprowadzania jakichkolwiek transferów pieniężnych przez obie strony. Prowadzi to do wygaśnięcia wierzytelności z pożyczki i roszczenia o wniesienie wkładu do spółki.
   
   
2. Konfuzji wierzytelności:
   Do konwersji pożyczki na kapitał zakładowy może dojść również wskutek objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki w zamian za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności o zwrot pożyczki, przysługującej wspólnikowi. W takim przypadku konieczne jest przelanie wierzytelności na spółkę, w związku z czym następuje konfuzja (spółka staje się jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem wierzytelności z pożyczki). Zdarzenia takiego nie można łączyć z wykonaniem dostawy towarów lub świadczeniem usług. Wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki z o.o. w postaci wierzytelności o zwrot pożyczki względem tej spółki mieści się bowiem w zakresie wykonania uprawnień właścicielskich przez wspólnika. Również po stronie spółki nabycie wierzytelności jest przejawem wykonania prawa własności z wierzytelności o wniesienie wkładu.

Umowa pożyczki w formie aktu notarialnego z dobrowolnym poddaniem się egzekucji

Z kolei, jeżeli nie byłby Pan zainteresowany statusem wspólnika w spółce, rozwiązaniem dla zabezpieczenia interesu – udzielonej pożyczki dla spółki z o.o. – jest zawarcie umowy pożyczki w formie aktu notarialnego (tak jak Pan planuje), ale przy zastosowaniu art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.). Zawarta w ten sposób umowa pożyczki w formie aktu notarialnego zawierałaby oświadczenie dłużnika – spółki o poddaniu się egzekucji, na mocy którego obowiązek dłużnika obejmowałby zapłatę sumy pieniężnej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie.

W związku z powyższym korzystnym rozwiązaniem dla Pana jest zawarcie w umowie pożyczki oświadczenia spółki w formie aktu notarialnego na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 K.p.c. Oświadczenie powinno zawierać klauzulę, iż wobec opóźnienia w spłacie pożyczki przez spółkę spowoduje to postawieniem całego pozostałego zobowiązania w stan wymagalności. Oświadczenie to stanie się tytułem egzekucyjnym. Tytuł egzekucyjny wydany na podstawie art. 777 § 1 K.p.c. jest korzystnym rozwiązaniem dla Pana, ponieważ nie będzie Pan musiał wytaczać powództwa o zapłatę przeciwko spółce, a po udowodnieniu zdarzenia, o którym mowa w akcie notarialnym (np. opóźnienie w spłacie, brak zapłaty przez 2 miesiące), uzyska Pan klauzulę wykonalności, co pozwoli rozpocząć postępowanie egzekucyjne wobec spółki.

Umowa poręczenia z osobą prowadzącą spółkę

Ponadto z uwagi na fakt, że uzyskanie zaległości od spółek kapitałowych może okazać się finalnie nieskuteczne, obok oświadczenia w formie art. 777 § 1 pkt 4 K.p.c., polecane jest zawarcie umowy poręczenia, gdzie osoba prowadząca spółkę byłaby poręczycielem dla Pana na zasadach odpowiedzialności solidarnej. Pozwoli to w przypadku, gdyby miał Pan informację, że ewentualna egzekucja z majątku spółki okaże się nieskuteczna, podjąć drogę sądową wobec osoby, która zajmuje się prowadzeniem spółki. Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 876 § 2 Kodeksu cywilnego (K.c.) oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.

Finalnie należy stwierdzić, że wybrana metoda zabezpieczenia Pana interesu jest uzależniona od Pańskiej decyzji, czy korzystniejszym zabezpieczeniem dla udzielonej pożyczki byłby dla Pana status wspólnika w spółce z o.o. (przykładowo daje to prawo do dywidendy), czy raczej byłby Pan zainteresowany odzyskaniem pieniędzy od spółki lub poręczyciela (zysk może stanowić oprocentowanie umowy pożyczki).

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »