Czy można przyspieszyć tryb likwidacji spółki z o.o.?

Co do zasady likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialności w przeciwieństwie do spółek osobowych jest konieczna.

Art. 272 Kodeksu spółek handlowych stanowi, że rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.

Obligatoryjność przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego wobec spółki kapitałowej Sąd Najwyższy podkreślił przykładowo w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 15.3.1991 r., mającej moc zasady prawnej (sygn. aktIII CZP 13/91), gdzie stwierdził, że „spółka zarejestrowana istnieje bez względu na rodzaj braków i jej unicestwienie (czyli rozwiązanie) na podstawie orzeczenia sądu nie może nastąpić bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w trakcie którego spółka nadal zachowuje osobowość prawną (…)”.

Niestety tak jak mówi art. 286 § 1 Kodeksu, podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Niestety tego terminu nie można skrócić. Jak podnosi się w literaturze przedmiotu przepis ten zawiera normę kogentną, a więc postanowieniami umowy spółki nie można zmienić reguł postępowania wynikających z regulacji art. 286 § 1 KSH – tak np. A. Witosz.

Oznacza to m.in., że tego terminu nie można skrócić. Ten przepis został wprowadzony celem ochrony wierzycieli spółki, dlatego nie może zostać skrócony.

Natomiast jest coś takiego jak przyśpieszona likwidacja, przewidziana w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym, ale przeprowadza ją sąd rejestrowy, z urzędu w przypadku gdy:

1. oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości lub umarzając postępowanie upadłościowe, sąd upadłościowy stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał daje podstawę do rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego;
2. oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;
3. wydano postanowienie o odstąpieniu od postępowania przymuszającego lub jego umorzeniu;
4. mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe;
5. mimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego nie wykonano innych obowiązków, o których mowa w art. 24 ust. 1 – tu chodzi np. o niezgłoszenie zmian do KRS.

W przypadku ustalenia przez sąd rejestrowy w postępowaniu o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, że podmiot ten nie posiada zbywalnego majątku i faktycznie nie prowadzi działalności, sąd rejestrowy orzeka o rozwiązaniu podmiotu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego i zarządza jego wykreślenie z Rejestru.

Postępowanie to nie jest jednak możliwe w sytuacji, gdy spółka posiada zbywalny majątek lub faktycznie prowadzi działalność, albo w przypadku gdy sąd poweźmie wiadomość, iż zachodzą inne istotne okoliczności przemawiające przeciwko rozwiązaniu tego podmiotu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w tym w szczególności uzasadnione interesem wierzyciela.

Jednakże ta procedura jest możliwa tylko w 5 wskazanych przypadkach i inicjatywa leży po stronie sądu, niestety nie zarządu spółki.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »